Page 538 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Tôi đã đọc nhiều công trình coi thường sự đóng
góp của giai đoạn 1933-1941. Tôi rất tiếc là các nhà
phê bình không đối lập tình hình ở Việt Nam với
tình hình ở các nước thuộc địa. Cho đi rằng các nhá
văn hóa nêu lên cái đau xót của mình, thiếu ý chí
chiến đấu, nhưng điều đau xót này lả có thực trong
tâm hồn thế hệ chúng tôi, và có thực trong tâm hồn
các dân tộc thuộc địa. Cho đi rằng có sự bắt chước
phương Tây trong các cách diễn đạt. Nhưng đây là
tình hình chung của cả thế giới. Cái đáng chú ý là
không một nhà văn, nhà thơ, nhà nhạc sĩ, nghệ sĩ
nào ca ngợi kẻ xâm lược, tự hào về cảnh đất nước
bị nô dịch. Cái quan trọng là một hình thức mới
dân tộc của văn hóa ra đời và rất Việt Nam. Khi
một hình thức dân tộc đã ra đời thì tất yếu có nôi
dung dân tộc trong hình thức ấy, dù nội dung có
bị lệch lạc. Cái chính là thế hệ mới đã vượt gộp
được thế hệ cũ một cách thành công, trọn vẹn. Cái
chính là văn hóa sau đó đi con đường dân tộc không
phải mò mẫm nữa, nền văn hóa cách mạng sẽ tiến
xa hơn, nhưng hướng đi đã vạch được.
Khi nói thế, tôi không có định coi nhẹ văn hóa
ĐNA. Xét về mặt kiến trúc,
Việt Nam không thể so sánh với ĐNA với những
quần thể kiến trúc bậc nhất thế giới, về điêu khắc
cổ cũng vậy. về vũ, các điệu vũ ĐNA được chú ý
hơn và được quy phạm hóa chặt chẽ hơn. Nhưng
đây là những kết quả có được qua một thời gian
tiếp xúc văn hóa háng thế kỷ chủ yếu với Ân Độ.

540