Page 452 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Chương X IV

TIẾp x ú c v ă n h ọ c v iệ t - PHÁP

Để có một khái niệm rõ ràng về bản sắc văn
hóa Việt Nam không cách gì tốt hơn là xét văn hóa
này trong sự tiếp xúc với một văn hóa khác hẳn
nó. Qua sự tiếp xúc này, ta sẽ thấy bản sắc văn
hóa dân tộc bộc lộ một sự hoán cải khá đặc biệt.
Trong khi chịu những thay đổi hết sức quan trọng,
đến mức một cách nhìn hời hợt sẽ tưởng đâu rằng
bản sắc trước đây đã mất, thì một cách nhìn theo
nhận thức luận sẽ cho thấy đây chính là biện chứng
pháp riêng của văn hóa. Ta chứng kiến một sự vượt
gộp (dépassement), tức là văn hóa Việt Nam tiếp
thu những điều mới khác hẳn văn hóa trước đây
của mình nhưng vẫn duy trì bản chất dưới một hình
thức cao hơn và hiện đại hơn. Việc nghiên cứu văn
học Việt Nam trong sự tiếp xúc với văn học Pháp
sẽ giúp chúng ta hiểu rõ biện chứng pháp này hơn
một công trình thuần túy lý luận.
Xét về m ặt lý luận, đối với văn học Việt Nam
hiện nay, sự tiếp xúc văn học Việt-Pháp còn quan
trọng hơn tiếp xúc văn học Việt-Hoa, mặc dầu sự
tiếp xúc thứ nhất kéo dái hai ngàn năm; trái lại

454