Page 288 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

3737 (cách cúng), 3961 (vc), 3963 (th), 4043 (th),
4051 (nl), 4243 (th).
Chúng tôi bỏ qua các bia, các câu đối, các giáng
bút vì những điều này không phải tiêu biểu cho
Phật giáo. So với Phật giáo ĐNA, Phật giáo Việt
Nam giữ một vai trò rất khiêm tốn. Không có công
trình chính trị nên cơ sở Phật giáo, không có lý
luận đề cao Phật giáo cao hơn mọi tôn giáo khác,
không có thói quen giáo dục toán dân bằng Phật
giáo. Người Việt Nam sống với gia đình rồi với làng
với nước, anh ta đến chùa chỉ để thỏa mãn một số
nhu cầu tâm linh mà thôi.
Phật giáo Việt Nam cũng khác Phật giáo Trung
Quốc, không những về số lượng các giáo phái. Phật
giáo Việt Nam tuy có nhắc đến phái Lâm Te, phái
Hoàng Y nhưng chủ yếu gần như Thiền Tông làm
bá chủ. Phật giáo cũng không đóng vai trò to lớn
đến mức hoán cải văn hóa Trung Quốc về thơ, văn,
ngôn ngữ, tư tưởng, nghệ thuật, và ta có thể nói
đến một văn hóa Trung Quốc tiền Phật giáo, và
một văn hóa Trung Quốc hậu Phật giáo. Chủ trương
Tam giáo đồng nguyên là chủ trương chung của Nho,
Phật, Đạo ở Việt Nam.

Nhưng vì Phật giáo không gò bó như Nho giáo,
cho nên có một số công trình xu hướng Phật giáo
có tính độc lập về tư tưởng. Thí dụ công trình "Lập
Đoan Pháp" (1844) của Huệ Thanh Diệu nói về chữ
Tâm, chữ Tính trong đạo Phật, công trình Khóa Hư
lục (3308) của Trần Thái Tông, cũng như những
công trình của Thiền Tông Việt Nam vì nghệ thuật

290