Page 233 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 233

bằng!  Đọc  lịch  sử  thế  giới  tôi  chỉ  thấy  Việt  Nam
      trải chiếu hoa cho địch về, ăn thề với địch. Dù thắng
      đi nữa vẫn triều cống, vẫn đóng vai nước nhỏ, khiêm
      tốn,  giữ  thể  diện  cho  con  người  trước  sau  vẫn  là
      thầy  của  mình.  Nguyễn  Trãi  trong  "Chí  Linh  sơn
      phú" đã  công  thức  hóa  cái  sách  lược  ấy:
                "Chỉ  cần  ven  đất,
                Cốt sao  an  ninh.
                Giữ hòa  hiếu  giữa  hai nước,
                Tắt muôn  đời  chiến  tranh".

           Điều  này Trung  Quốc tuy theo  Nho  giáo  không
      biết  làm,  nhưng  Nho  giáo  Việt  Nam  biết  làm.  Nó
      là  xuất  phát  từ  chữ  "biết  dùng" trong  "Đại học".
           Biết dừng (tức là nêu lên một mục tiêu vửa phải,
      làm được, không lãng mạn) thì sau đó mới  xác định
      được (xác  định  được  lối  chính  trị,  quân  sự,  kinh  tế,
      xã  hội).  Xác định  được  thì  sau  đó  mới yên tĩnh  (tức
      là  không  để  cho  những  thành  công  nhất  thời  làm
      cho mình thánh viển vông). Yên tĩnh thì sau đó mới
      an  tâm  (tức  là  kiên  quyết  theo  cái  mục  tiêu  vừa
      phải  không  hữu  khuynh).  An  tâm  thì  sau  đó  mới
      có  thể  lo lắng (tức  là  vạch ra  những kế  hoạch  thiết
      thực).  Lo  lắng  thì  sau  đó  mới  đạt  được  mục  đích
      (tức  lá  cái  mục  tiêu  vửa  phải  đã  chọn)".

          Một công trình  đối chiếu giữa  "Ch u  công gia lễ"
      với  "Thọ  Mai gia  lễ",  giữa  "Hội  điển" nhà  Nguyễn
      với  "Điển  lệ" nhà  Thanh,  giữa  nhà  Nguyễn  và  nhà
      Thanh  sẽ  giúp  ta  nhiều  hơn  về  điểm  này.  Tôi  giới


                                                             235
   228   229   230   231   232   233   234   235   236   237   238