Page 137 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 137
không hề gây nên một sự xáo động nào trong xã
hội. Trước sau, đây là nhừng sự tiếp xúc làm giàu
bản sắc văn hóa dân tộc. Nói một cách hình tượng,
văn hóa Việt Nam như một cây đại thụ mọc tủ
miếng đất Đông Nam Á. Đen một giai đoạn lịch sử,
cái cây ấy tiếp hợp với một cái mầm khác, nguồn
gốc Trung Quốc. Nhưng cái quả của nó mang hai
ưu điểm của hai nền văn hóa mà không phải là cái
quả của Trung Quốc. Rồi sự tiếp xúc với Pháp, với
chủ nghĩa xã hội, với Mỹ ở một nửa đất nước cũng
là những tiếp hợp như vậy.
Có hai cách tiếp hợp. Cách thứ nhất là do tình
thế bắt buộc. Mình chống lại sự tiếp hợp, nhưng
thực tế vẫn phải chấp nhận nó vì bị nô dịch về
chính trị. Trường hợp tiếp xúc với văn hóa, trên thế
giới không thiếu gì những tộc người đã mất hẳn
diện mạo, m ất hẳn văn hóa của mình. Nhưng có
những tộc người có bản lĩnh văn hóa riêng, không
một sức mạnh nào có thể xóa bỏ được, không một
sự đàn áp nào có thể xóa mờ được. Người Việt Nam
có một bản sắc văn hóa như vậy.
Trước đây, có lý luận xét văn hóa lệ thuộc váo
kinh tế hay chính trị. Điều đó không đúng với thực
tế. Trung Hoa đã nhiều lần bị các dị tộc xâm chiếm,
cai trị hoặc trên một bộ phận đáng kể của đất nước,
hoặc trên cả nước. Nhưng không phải các dị tộc ấy
đồng hóa được Trung Hoa và sự đồng hóa ngược
diễn ra, tức là các dị tộc bị Hoa hóa về văn hóa,
biến mất. Trường hợp người Mông cổ, người Mãn
Thanh là những thí dụ rõ rệt. Người Do Thái mất
139
