Page 172 - Bách Khoa Cuộc Sống

lực của nước, áp lực này là lực đẩy hướng lên trên. Khi lực đẩy lón hon
trọng lực của miếng sắt thì đẩy vật nổi trên mặt nước. Nếu bên trong hộp
để quá nhiều đồ, lớn hơn lực đẩy mà nó phải chịu, lúc này hộp sẽ chìm
xuống. Đồng thòi xung quanh hộp cũng phải chịu áp lực của nước nhưng
áp lực phía trước và phía sau là bằng nhau và ngược hướng cho nên triệt
tiêu cho nhau, chí còn lực tác động ở hai mặt trên dưới. Lực đẩy sẽ tăng lên
khi trọng lực của vật thể đè lên mặt nước cũng lón hon rất nhiều, bởi vậy
hộp được chất thêm đồ cũng có thể nổi lên trên mặt nước.
Tàu thuyền lớn căn cứ vào chân lí này để nổi trên mặt nước. Tàu
càng lớn mức ngập nước càng sâu, diện tích đáy tàu càng lớn thì trọng
lực đè lên nước cũng càng lớn, lực đẩy cũng tăng thêm, cho dù tàu chở
nhiều hàng hoá thì cũng không bị chìm.

Tại sao tàu hỏa phải chạy trên đường ray?

Ngày nay, giao thông phát triển, ngoài ô tô, tàu hỏa là một phương
tiện quan trọng để chúng ta đi du lịch hay đi công tác. Tàu hỏa như một
con sâu dài có nhiều chân, mỗi khoang được xếp ngay ngắn, chạy dọc
theo tuyến đường Nam Bắc, chạy vừa nhanh vừa êm trên tuyến đườiag
sắt trông giống như mạng nhện.
Tại sao tàu hoả cần phải chạy trên đường ray?
Nếu so sánh với tàu hoả thì ô tô cũng có đường dành riêng như
đường bê tông, đường nhựa, đường cao tốc. Trên các tuyến đường này, ô
tô đi lại vừa nhẹ rứiàng, vừa nhanh hơn nữa lại rất ít bụi. Tất nhiên, ô tô
cũng có thể chạy trên những con đường khác như đường đá dăm gồ ghề
không bằng phẳng, đường đầy bùn đất, tốc độ không nhanh mà hành
khách lại cảm thấy mệt mỏi.
Nguyên nhân là gì vậy? Đây là vấn đề lực cản trong vật lí học. Đối
với những con đường bằng phẳng thì lực cản vói bánh xe là rất nlaỏ, xe
chạy cũng rất nhanh. Cho nên đường bằng phẳng có thể nâng cao hiệu
suất vận chuyển, giảm bớt việc tiêu hao năng lượng. Nhưng chủ yếu là
giảm bớt lực cản trên đường vói bánh xe.
Cũng với nguyên lí tưong tự, thể tích của tàu hoả không những lớn
hon ô tô rất nhiều mà trọng lực cũng gấp vài trăm lần, lực cản của tàu

172