Page 13 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

Lễ tịch điền về đời

Nội các tục được dân thành tâm theo ở Bắc có một tục
chính là tục hàng năm vào hồi đầu xuân thì theo để khai đất
và để khởi đầu việc cày bừa một cách long trọng. Cứ đầu năm,
tức là vào khoảng giữa hai tiết đông chí và xuân phân - theo
như lối ta tính thì vào tuần trăng non vào gần ngày mồng
năm tháng Hai dương lịch nhất, đến ngày các nhà toán số đã
chọn, thường thường vào mồng ba Tết, thì mọi người có chức
vụ, hay tước vỊ trong nghề võ hay văn, đều phải mặc lễ phục,
đeo ấn thụ vào cung để hộ tống vua ngự giá qua kinh thành ra
tới vùng nhà quê, theo nghi tiết tôi sẽ tả theo đây.

Quân lính gọi ở khắp trong nước về, dàn đi trước có thứ
tự và rất đông, vì họ đến mấy nghìn người, người nào cũng
đeo khí giới của đội mình, người thì cung tên, người thì
thương, giáo hay súng. Theo sau là các tướng và tất cả những
người quý phái, tùy theo chức phận, một phẩn cưỡi ngựa,

một phần cưỡi voi; ngựa và voi có tới hơn ba trăm con, đểu
đóng yên phủ bành sang trọng, đã dạy dỗ thuần thục.
Đại tướng thống lĩnh quân đội và là phó vương cầm
quyển trị nước, hiệu là chúa Thanh Đô vương^^* đi sau cùng

bọn quý tộc, ngồi trên một chiếc xe thấp thếp vàng, theo sau
có một con voi đóng bành lộng lẫy có người dắt, khi nào
chúa thích thì lại cưỡi và điểu khiển đủ mọi lối khiến cho
dân chúng vui thích ngắm nhìn tỏ vẻ kính cẩn và thán phục.

Đi bộ theo sau là một số đông vô kể, những ông nghè,
ông cử, ông tú mặc áo dải lụa hay gấm vóc màu tím thẫm,
mỗi người có thẻ bài chỉ rõ chức vụ và phẩm trật của mình.

(1) Đẩu để của người dịch. Trong bài bao giờ cũng hết sức dịch theo đúng nguyên
văn vì thế có nhiẽu đoạn hơi khắc khổ và một vài điểu xét đoán sai của tác giả,
người dịch cũng vẫn để. (Nguyên chú)
(2) Tức Thanh Đô vương Trịnh Tráng (1577 - 1657).

14