Page 106 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

Tôi là ai: sự hỢp lưu của ba nền vân hóa

chúng chi ra đời cách đầy khoảng 1 ti năm hay cũng có thể
muộn hơn. Chúng giống như các thiên hà sơ sinh so với
các thiên hà đã trưởng thành như dải Ngân Hà của chúng
ta. Nhưng làm thế nào để phát hiện ra các thiên hà sơ sinh
này trên bầu trời? Do còn non trẻ nên chúng chưa chuyển
được nhiều lượng khí thành các ngôi sao. Mà chính các
ngôi sao, bằng lò luyện hạt nhân của mình, đã làm giàu
cho khí này bằng các nguyên tố nặng (nặng hơn hyđrô và
hêli được sinh ra từ vụ nổ Big Bang). ít hình thành các ngôi
sao cũng có nghĩa là ít các nguyên tố nặng, từ đó tôi suy ra
rằng trong thế giới các thiên hà, tôi phải tìm kiếm nhữnạ
thiên hà rất thiếu các nguyên tố nặng (hay thiếu các kim
loại). Các thiên hà non trẻ này do mới được sinh ra nên sự
dãn nở của vũ trụ chưa có thời gian để đẩy được chúng đi
quá xa. Chúng cần phải nằm đâu đó gần dải Ngân Hà. Và
tôi, cùng với các sinh viên và đồng nghiệp, bắt đầu cuộc
truy tìm các thiên hà có chứa ít kim loại trong vũ trụ "địa
phương", tức là trong vùng có bán kính nhỏ hơn 100 triệu
năm ánh sáng.
Tôi đã trải qua nhiều năm nghiên cứu các thiên hà sơ
sinh này mà người ta còn gọi là các thiên hà "lùn xanh
compact" (vì chúng chứa nhiều ngôi sao nặng và nóng, phát
ra ánh sáng màu xanh, được gọi là compact bởi vùng hình
thành các ngôi sao của chúng rất đặc). Tôi đã khảo sát các
thiên hà này dưới mọi góc độ và qua mọi thứ ánh sáng có
thể, từ tia X tới sóng radio, qua tia cực tím, ánh sáng nhìn
thấy và tia hồng ngoại. Vào tháng 12 nãm 2004, nhờ các

109