Page 61 - Việt Sử Kỷ Yếu

Dân chúng ái mộ Phùng Hưng, lập đền thồ, tôn Bô" Cái đại
vướng (tục xưa gọi cha là bô, mẹ là cái, coi ông như cha mẹ). Đền
thờ nav còn ở Thịnh Quang. Hà Nội.
Vua Đường Đức Tông, xảo quyệt, không dùng đại quân sang
đánh clẹ|), cử ngitòi có đức Triệu Xương sang làm đô hộ, dùng
chước phủ dụ dân ta. An thê kém, liệu không chông lại nổi quân
Đường, nghe theo lời sứ giả dụ khuyên, đem quân ra hàng.
ĐVSKTT chép Triệu Xương làm đô hộ 17 năm, là viên quan
tô"t, dân dược yên ổn. Xương có đắp thêm La thành cho kiên cho
kiên cô" hơn.
VIỆC ĐẢNH NƯỚC HOÀN VưONG

Khoang năm Trinh Quán đồi Đường Thái Tông (627 - 649),
vua Lâm Ap Phạm Đầu Lê mâ"t, con là Phạm Trấn Long bị người
giêt. Dân nước lập con của bà cô Phạm Đẩu Lê là Chu Cát Địa lên
làm vua. Chu Cát Địa đổi tên nước là Hoàn Vương quốc. Từ đó về
sau. người nước Hoàn Vương lại thường sang quấy nhiễu đất Giao
Châu, chiếm giữ châu Hoan và châu Ài.
Năm 808, đô hộ Trương Chu đem binh thuyền đi đánh, thắng
lớn, giêt hại người Hoàn Vương rấy nhiều. Vua nước ấy chạy lui về
phía nam, ở vào quãng Quảng Nam, Quảng Ngãi bấy giờ, đối quốc
hiệu là Champa. Chữ Hán phiên âm là . Tiếng Hán- Việt
đọc là Chiêm Bà. Người Hoa quen gọi là Chiêm Thành, coi như
một phần đâ"t của nước họ. Quốc sử cũng quen gọi là Chiêm Thành.
Đáng phải gọi là Champa mới sát với tiếng của người bản xứ. Champa
cũng là tên một thứ hoa quý của nước ấy. Người nước này, ta quen gọi
là người Chàm nhưng Chăm mới sát với tiếng bản xứ.
Đê đề phòng quân Champa lại ra đánh nữa, Trương Chu đắp
rộng thèm La Thành, đóng 300 thuyền dài, mỗi thuyền có 25
người chiến, 23 người tay chèo ngược xuôi, đi nhanh. Lại đắp hai
thành ở châu Hoan, châu Ái trước bị người Hoàn Vương phá huỷ.

KHỞI NGHĨA DƯƠNG THANH
Trong thê" kỷ IX, đô hộ Lý Tượng Cô", người tôn thất, tham
lam bạo ngược, vơ vét của dân nhiều. Quần chúng căm thù, muô"n
nổi dậy chông đôi. Dương Thanh dòng dõi tù trưởng dân thiểu sô"
có lẽ là người Thái (sử cũ chép là Man), có sức khoẻ và uy tín. Vua
Đường Nguyên Hoà phong làm thứ sử châu Hoan. TưỢng Cô" vẫn e
dè Thanh, gọi cho về làm nha tướng để tiện coi chừng. Năm 819,

61