Page 424 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 424
Diên Khánh, Bình Khang, Phú Yên, rồi tiến quân ra cửa biển Thi
Nại. Cánh quân của Tôn Thâ't Hội chiếm được Bình Thuận, cũng
được lệnh tiến binh lên hội với thuỷ sư, hai mặt cùng ra đánh Quy
Nhơn. Thái Đức sai thái tử Nguyễn Bảo đem binh ra chông cự, giữ
được hơn một tháng, nhưng thế quân Nguyễn mạnh lắm. Thái
Đức phải sai người ra cầu cứu Phú Xuân. Cánh Thịnh sai thái uý
Phạm Công Hưng, hộ giá Nguyễn Văn Huân, đại tư đồ Lê Trung
và đại tư mã Ngô Văn Sở đem 17.000 qu<ân bộ và 8 thớt voi đi
đường bộ, cùng đại thông lĩnh Đặng Văn Chân đem 30 chiến
thuyền đi đường biển, hai đạo cùng tiến vào cứu Quy Nhơn. Phúc
Ánh thấy viện binh đến, lại gặp mùa mưa, liệu thế chông không
nổi, rút quân về Diên Khánh (Khánh Hoà), rồi về Gia Định, để
Nguyễn Văn Thành ở lại giữ Diên Khánh, Nguyễn Hoàng Đức giữ
Bình Thuận. Sau lại sai đông cung Cảnh và Bá Đa Lộc, Phạm Văn
Nhân, Tống Phúc Khê ra giữ thành Diên Khánh.
TÌNH HÌNH NHÀ TÂY SƠN - Bọn Phạm Công Hưng giải đưỢc
Vtây rồi quân vào thành Quy Nhơn, chiếm giữ lâV thành trì, rồi
tịch thu các kho tàng. Thái Đức tức giận, thổ huyết mà chết, làm
vua 16 năm.
Vua Thái Đức Nguyễn Nhạc là người anh hùng lãnh đạo
quân Tây Sơn nổi dậy chông chính quyền Trương Phúc Loan và
chúa Nguyễn, từng thắng nhiều trận lừng lẫy. Nhưng hoài bão
sớm thoả mãn sau khi đánh lấy được phần giang sơn cũ của chúa
Nguyễn. Công nghiệp chính trị những gì không được sử sách chép
đến. Ong đã sai lầm trong sự cùng các em chia cắt đất nước mà cai
trị, nhat là cử Đông Định vương ít tài năng trấn giữ miền nam.
Những năm về sau mải hưởng thụ vui chơi, ít lưu tâm đến việc
nước. Ngay đến quân đội mà cũng không chỉnh đôn đủ đê trở nên
hùng mạnh trong khi Phúc Anh ráo riết lo việc chiến tranh.
Nhưng chết thảm, tình cũng phần nào đáng thương.
Cảnh Thịnh cho Nguyễn Bảo làm Hiến công, ăn lộc một
huyện, gọi là Tiểu triều, để Lã Trung và Nguyễn Văn Huấn ở lại
giữ thành Quy Nhơn.
Tháng 3 âl nám 1794, Nguyễn Văn Hưng đem bộ binh vào
đánh Phú Yên, Trần Quang Diệu vào vây thành Diên Khánh.
Đông củng Cảnh cho người vê' Gia Định cáo cấp. Phúc Anh đem
đại binh ra giải vây. Quang Diệu rút quân về. Phúc Anh thấy thế
Tây Sơn còn mạnh, lại đến mùa gió bắc, đem Đông cung về Võ
Tính ở lại giữ Diên Khánh. Sang năm 1795, Quang Diệu lại vào
424