Page 276 - Việt Sử Kỷ Yếu

lão trong nước làm tờ khai rằng con cháu nhà Trần thật không còn
ai nữa và xin phong cho Lê Lỵ (Lợi) làm vua nước Nam. Sứ giả đôi
bên đi về nhiều lần, mãi đến tháng 11 âl năm 1431, vua Minh mới
chịu ba'n mệnh cho tạm quyền coi việc nưốc. Sứ thần ta sang Minh
tạ ơn 5 vạn lạng vàng bạc. Mãi về sau lâu mới phong các vua Lê
sau làm An Nam quổc vương.
Từ đấy, cứ ba năm phải sang công nhà Minh một lần mà lần
nào cũng phải đúc hai người bằng vàng, gọi là đại thân kim nhân,
do lúc đánh trận Chi Lăng đã giết hai tướng Liễu Thăng và Dương
Minh, cho nên phải dâng hai người vàng thế mạng. Nước ta vẫn
phải nộp hai ngươi vàng suốt thòi gian nhà Minh còn cầm quyền
Trung Quôc. Tục ngữ có câu; Trả nỢ như trả nỢ Liễu Thăng.
Quân đội ta đã chiến thắng quân Minh mấy trận lớn mà vua
ta vẫn phải chịu xưng thần nạp cống với vua Minh là sự vạn bất
đắc dĩ, vì nước ta đôi với Trung Quốc lón nhỏ khác nhau nhiều, vả
lại nước ta lẻ loi ở phía nam, không có vây cánh mạnh liên minh,
cứ cố kháng cự không chịu kém thì không bao giò được yên, dân
chúng phải cơ cực lầm than. Bề ngoài có chịu lép vê nhưng kỳ thực
vẫn tự chủ, người Hoa không phạm đến việc nước mình. Thế cũng
là khôn khéo trong việc ngoại giao để cho nước yên trị (theo lòi
của sử gia Trần Trọng Kim).
VIỆC CAI TRỊ - Thái Tổ lên ngôi ban chiếu miễn thuế trong hai
năm các ruộng đất, đầm ao, bãi dâu và trưng thâu vàng bạc, người
từ 70 tuổi trở lên được miễn dịch. Có người con hiếu, vỢ thủ tiết
thì quan đầu lộ tâu lên để ban khen thưởng; nhà có ba người tòng
quân thì cho miễn một; huyện có lăng mộ, miếu thờ các vị đế
vương hoặc công thần tiền triều thì quan huyện phải tâu lên đế
cấp lương cho phu trông coi. Bỏ sự tiêu tiền giấy. Tiền đồng cũ bị
người Minh thu đem về nưóc quá nhiều, nên đúc ra nhiều đồng
tiền Thuận Thiên thông bảo lưu hành thuận tiện việc mua bán.
Tổ chức hành chính, để nguyên bốh đạo miền bắc, thêm đạo
thứ năm Hải Tây gồm đất Thanh Hoa trở vào đèo Hải Vân. Mỗi
đạo có quan hành khiến. Dưới cấp đạo có lộ, phủ, châu, huyện trên
các xã. Việc bổ dụng quan cai trị thì dùng những người có đức.
•Thái Tổ luôn luôn nhắc các địa phương tiến cử người anh tài, lại
kêu gọi loại người này ra làm việc nước.
PHÉP QUÂN ĐIỀN - Thái Tổ có những con em các chiến sĩ đã
từng chiến đấu ngoài trận, không có một thước đất để ở, mà
những phường du thủ du thực, không có chút công lao gì với nưóc

276