Page 250 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 250
Lỗi Giang, khúc sông Mã ở vùng trên huyện cẩm Thuỷ và ở đồn
Ba Lâm, mở rộng hoạt động ra khắp vùng tây bắc Thanh Hoa. Thế
ngày một mạnh. Nhân dân mọi nơi trong nước, không nơi nào
không hướng về vương,
NGUYỄN TRÃI - Khi Bình Định vương về đóng quân ở Lỗi
Giang, có Nguyễn Trãi vào yết kiến, dâng bài sách Binh Ngô.
Vương xem lấy làm hay, dùng làm tham quan.
Nguyễn Trãi là con bảng nhãn Nguyễn Phi Khanh, đỗ tiên sĩ
triều Hồ năm 1400. Khi Nguyễn Phi Khanh bị quân Minh bắt đưa
về bắc quốc, ông theo khóc lóc đến Nam Quan, không chịu trở lại.
Phi Khanh bảo rằng: Con phải về mà lo trả thù cho cha, rửa thẹn
cho nước, chứ đi theo khóc lóc làm gì??Ông trở lại, ngày đêm lo
việc phục thù. Sau ra giúp Bình Định vương bày mưu định kế lo
việc khôi phục non sông.
Nguyễn Trãi là cháu ngoại Trần Nguyên Đán, đôi với Trần
Nguyên Hãn có tình thân qua cát (con cô con cậu). Hai ông đều là
đại công thần khai quốc nhà Lê, sau đều bị giết hại.
CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA KHÁC - Đồng thời với cuộc khởi nghĩa
Lam Sơn, còn có nhiều cuộc khởi nghĩa chống đối quan quân nhà
Minh lớn nhỏ khác. Đáng kể có Phan Liêu ở Nghệ An, Phạm Ngọc
ở Đồ Sơn (Kiến An) và Lê Nga ở Đường Thuỷ (Kiến An), có quy mô
rộng lớn.
P h an L iêu - Năm 1419 Phan Liêu, tri phủ Nghệ An, được
mấy tù trưởng phục tòng, phản nhà Minh, liên lạc vói thiên hộ
Trần Đài nổi dậy ở Nghi Xuân, Hà Tĩnh, đốt phá các châu huyện,
đánh úp Nghệ An. Tổng binh Lý Bân vào đánh, Liêu thua chạy,
rút quân lên miền thượng du lập căn cứ. Cùng với Lộ Văn Luật,
Liêu cầm cự đưỢc với quân Minh hai lần tấn công năm 1420. Sau
bị đánh thua, Liêu và Lộ Văn Luật đem tàn quân ra Thanh Hoa
giúp Bình Định vương.
Liêu là con thiếu bảo Phan Quý Hựu. Cha con phản vua
Trần Trùng Quang. Liêu được Trương Phụ phong làm tri phủ.
Quân Lam Sơn khởi nghĩa, quan nhà Minh gặp khó khăn. Liêu
giở giáo chống lại người Minh với mưu đồ xưng bá đồ vương, chứ
không phải vì thương dân cứu nước. Sau con người giỏ giáo này
theo phò Bình Định vương, chỉ vì không làm gì khác được. Chung
cuộc bị hại như mấy công thần khác.
P hạm N goe - Phạm Ngọc nguyên là sư chùa Đồ Sơn, huyện
An Lão, Kiến An tự xưng là La Bình vương, tập hỢp được nhiều
250
