Page 186 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 186
Anh Tông tính khiêm tô"n, đôl với ngưòi họ rất hoà thuận,
thò cha kính cẩn. Lúc rảnh lưu tâm đến văn mặc, rất tài viết
chữ và vẽ, có tập Thuỷ Vân tuỳ bút. Khi sắp khuất, bắt đem
đôh cả đi.
VIỆC BANG GIAO VỚI NHÀ NGUYÊN - Năm 1293, sứ nhà Nguyên
Lương Tăng và Trần Phu sang. Triều đình ta trả miếng thái độ
kiêu ngạo của các sứ Nguyên ngày trước, để cho đi vào triều theo
cửa bên. Sứ giả không chịu, đàm phán đến ba lần, mới được đi vào
theo cửa giữa. Việc nhỏ này chứng tỏ vua Trần đã cứng rắn lắm.
Nguyên Thế Tô thấy vua ta nhất định không chịu sang chầu sửa
soạn cho đem quân sang đánh nữa, bỗng chết. Nguyên Thành
Tông nối ngôi, bãi binh, hai bên thông hoà.
Năm 1299, có sự kiện Đặng Nhữ Lâm sang sứ Nguyên, dấu
mình trong bản đồ địa dư và sách bị cấm ghi chép rừng núi và
tình hình quân sự phương bắc. Nhà Nguyên trách triều đình ta về
việc ấy, nhưng sau cũng tha cho Nhữ Lâm về nước.
Năm 1313, có sự kiện tri châu Triệu Giác bắt người châu Tư
Lang nước ta, lấy vàng và lấn ngàn khoảnh ruộng. Quan quân ta
sang đánh châu Quy Thuận và châu Dưỡng Lợi phục thù. Nhà
Nguyên có lòi trách nhưng giữ vẻ ôn tồn. Chung cuộc, đôi bên định
lại bờ cõi cho được rõ ràng, tránh sự xâm phạm lẫn nhau. Xem vụ
này, thấy nhà Trần không còn e sỢ gì vua Nguyên nữa. Vậy việc
công nạp cũng qua loa, chiếu lệ.
VIỆC ĐI ĐÁNH QUÂN AI LAO SANG CUỚP PHÁ - Giữa thế kỷ XIII,
trước sự bành trướng của quân Mông cổ, người Ai Lao cũng tổ
chức quân đội mạnh để chông giữ. Nước này được những đội tượng
binh rất lợi hại. Không bị quân Nguyên đánh, quân Ai Lao hùng
cường, bèn sang cướp phá vùng Thanh, Nghệ nưốc ta. Năm 1290,
chúng sang cướp, quan quân địa phương không đánh nổi. Nhân
Tông khi ấy còn đang làm vua, huy động đại binh đi đánh. Giặc
rút lui về nưốc.
Năm 1294, người Ai Lao lại xâm phạm, chiếm giữ châu
Chàng Long. Phạm Ngũ Lão đi đánh. Giặc thua chạy, tan vỡ.
Năm 1301, người Ai Lao lại cướp phá ở Đà Giang. Phạm Ngũ
Lão đi đánh bại được chúng ở động Mương Mai (nay thuộc Hoà
Bình) bắt được nhiều tù binh.
Thời bấy giò, quân Ai Lao thường hay sang cướp phá, bị đánh
thua thì rút về nước, nhưng hễ bên ta kém phòng thủ thì lại sang
quẫy nhiễu.
186
