Page 182 - Việt Sử Kỷ Yếu

cốt về. Các đầu mục và binh sĩ cũng đưỢc tha cho về cả. Riêng
những người Hán quy hàng xin ở lại làm dân Việt được cấp
phương tiện làm ăn. Quốc sử chép duy có 0 Mã Nhi tàn ác giết hại
quá nhiều người, vua ta căm lắm, không muôn tha, nhưng lại ngại
đường hoà hiếu, nên dùng kế Hưng Đạo vương, sai người đưa đi
đến giữa biển, đục thuyền cho mà đắm mà chết đuối. Đây là theo
sách Thiên Jlam hành ký của Tư Minh Thiên nhà Nguyên. Việc
không chắc có thật, sử cũ chép o Mã Nhi chết trận tại sông Bạch
Đằng. Trong bài Bình Ngô đại cáo, Nguyễn Trãi viết: o Mã Nhi
hựu ế tại Bạch Đằng hải (ế là chết đuối). Mà sự có thật chăng nữa
cũng là chuyện báo thù thường tình, chẳng có chi là “phi nhân bất
nghĩa” như Tự Đức phê bình. Ngô Thì Sĩ chê là không tín. Nhà
nho câu nệ chữ trung tín, nhưng lừa thắng gian được khen là trí,
thì giết đứa ác đâu đã phải là tội.
ĐỊNH CÔNG PHẠT TỘI - Tháng 4 âl năm 1289 mới định công
phạt tội. Các vương hầu đi đánh giặc có công đều được thăng trật,
các tướng sĩ khác họ có công to được phong quốíc tính. Nguyễn
Khoái được phong tước hầu, cho án lộc hương Khoái Lộ (phủ
Khoái Châu ngày nay), Phạm Ngũ Lão đưỢc thưởng hàm Quảng
Thánh Dực quân. Các tù trưởng có công cũng được phong hầu.
Vua lại sai văn thần chép công trạng các tướng hỢp thành sách
Trung Hưng thực lục, lại sai thợ vẽ tranh các tướng treo ở Gác
công thần. Tiến phong Hưng Đạo vương làm Đại vương; Hưng Vộ
vương, Khai Quôc công; Hưng Nhượng vương, tiết độ sứ; Đỗ Hành,
quan nội hầu; Lương Uất, trại chủ Quy Hoá; Hà Tất Năng, quan
phục hầu.
Định công xong rồi, mới xét đến tội những người hàng giặc.
Trong khi quân Nguyên cường thịnh, quan lại lắm kẻ hai lòng,
có giấy má đi lại với giặc. Sau giặc thua chạy, quân ta có bắt
đưỢc một tráp biểu hàng. Đình thần muôn lục ra trị tội. Thượng
hoàng nghĩ rằng làm tội những đồ tiểu nhân cũng vô ích, sai
đem đô"t đi cho yên lòng mọi người. Duy những người quả thực
đã hàng giặc mới trị tội, hoặc đem đày, hoặc xử tử. Trần Kiện,
Trần Văn Lộng, tuy đã chết, con cháu phải tước họ tôn thất, đôi
ra họ Mai. Riêng Trần ích Tắc, vua nghĩ tình thần không nỡ
nhưng phải gọi là Ả Trần, nghĩa là bảo nhút nhát như đàn bà.
Quân dân được thứ tội chết, chỉ bắt đi cày ruộng công hay bắt đi
chở gỗ đá vể làm cung điện, dinh thự. Duy có hai xã Bàng Hà và
Ba Điểm, trước hết hàng giặc, cả làng phải đồ làm lính, không
182