Page 183 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 183
bao giò được đi thi ra làm quan (hai xã này gồm nhiều con cháu
nhà Lý).
Trong việc này, nhà Trần phạm lỗi lầm: Các gia nô có công
dù lớn, chỉ đưỢc thưởng tiền, vải, nhiều lắm là ruộng đất, chứ
không được chức quan cấp chỉ huy binh sĩ, dù chỉ là hư hàm.
Phẩm tước han thưởng không được rộng rãi. Thượng hoàng
bảo quân Nguyên còn sang đánh nữa, ta phải dành chức tước để
thưởng cho người có công sau này.
ĐỊNH CUỘC HOÀ HIẾU - Nguyên Thế Tổ trước nhận cho hoà,
vẫn muôn cử binh sang đánh nữa. Trung thư viện vẫn ngày đêm
làm việc chuẩn bị công cuộc viễn chinh. Các quan triều biết rõ
tình thế tìm hết mọi cách đế ngăn ngừa. Năm 1291, Bảo Quả Mật
(Bất Hô"t Truật) xin sai sứ sang dụ vua Trần vào chầu. Trương
Lập Đạo sang du thuyết, vô công. Nhân Tông sai Nguyễn Đại
Phạp sang khất qua năm sau. Năm 1292, công việc sửa soạn viễn
chinh đã hoàn tất. Nguyên chúa muôn cất quân. Triều thần thấy
đi đánh Nhật Bản hay An Nam đều không lợi, bàn tính nên đi
đánh nước khác. Quân Nguyên tiến đánh Trảo Oa (Java, Chà Và),
nhưng cũng thất bại luôn. Cùng năm 1292, Lương Tăng và Trần
Phu sang giục. Bấy giờ, Nhân Tông đã nhường ngôi cho Anh Tông,
không xin phép Nguyên triều. Anh Tông cũng không chịu cho
chầu. Nguyên chúa quyết định khởi binh sang đánh, sai Lưu Quốc
Kiệt cùng các tướng Y Lặc, Cát Đại chỉnh binh lương, một ngàn
chiến thuyên, sắp sửa cất quân, gọi Trần ích Tắc về hội ở Trường
Sa. Bấy giò là năm 1293.
Trong khi còn đang sửa soạn, bỗng Nguyên Thế Tổ Hốt Tất
Liệt chết. Nguyên Thành Tông lên nôi ngôi, có nhiều việc phải lo
lắng: Người trong tôn thất tranh giành nhau địa vị, có sự lủng
ọủng giữa các sắc tộc Mông cổ, người các nước bị chiếm, kể cả
người Hán, rục rịch nổi dậy chông đối. Lại thấy các cuộc viễn
chinh từ hơn 20 năm đều thất bại, vả không có nhiều tham vọng
như cha, lại thấy vua Trần đã chịu xưng thần nạp công, nên bãi
binh, nhưng làm ra vẻ có lượng, tờ dụ nói: Thiên tử mới lên ngôi,
ra ân đại xá, đã hạ lệnh cho các quan có trách nhiệm phải bãi
binh. Vậy từ nay về sau nên nhớ kỹ đạo: Sợ uy Tròi, thờ nước lớn
(uý Thiên, sự đại). Từ đấy, hai nước thông hoà, không có chiến
tranh nữa.
TẠI SAO QUÂN DÂN TA ĐÁNH BẠI Được QUÂN NGUYÊN - Nửa
cuối thế kỷ XIII, quân dân ta, một nước nhỏ, dưới quyền lãnh đạo
183
