Page 130 - Việt Sử Kỷ Yếu

Đông). Các tướng Nguyễn Nộn, Nguyễn Bát, Hà Cao, mượn tiếng
theo lệnh thái hậu đánh phá các ấp vùng Từ Liêm.
QUYÊN VỀ HỌ TRẦN - Trần Tự Khánh và thượng tướng quân
Phan Lân xếp đặt binh ngũ, rèn đúc vũ khí, huấn luyện sĩ tốt, thê
quân phấn chấn đi đánh các nđi. Đoàn Thượng tự ý về hàng.
Nguyễn Cuộc, Đỗ Bộ, cát cứ vùng Tán Viên, bị đánh thua, củng
xin hàng. Nguyễn Bát chiếm cứ vùng Hoài Đức, không chôKg cự
lại nổi, bỏ chạy trốn. Nguyễn Nộn, thê rất hung dữ, Tự Khánh dôc
toàn lực đi đánh, Nộn thắng một trận, rồi liên tiếp thua luôn,
nhưng sau lại trở về chiếm cứ Bắc Giang. Hà Cao ở Quy Hoá, bị
đánh thua, cùng vỢ con thắt cổ chết, cả vùng Thượng Nguyên,
Tam Đái (Thái Nguyên. Phú Thọ) đều xin quy thuận.
Trong khi Tự Khánh đi đánh các nơi, một tướng là Vương Lê
đem binh thuyền đến Yên Duyên dón Huệ Tông và phu nhân đưa
về đóng ỏ bãi Cửu Liên, một bãi lớn trên sông ĐuôKg - thòi bấy giờ
lớn lắm - ở nam Bắc Ninh và bắc Hưng Yên bấy giò.
Năm 1216, tình thế đã yên. Huệ Tông truyền cho Tự Khánh
đến chầu, đem lòng tin cậy. Do không còn Đàm thái hậu ở bên làm
khó dễ, Huệ Tông phong Trần thị làm hoàng hậu, Tự Khánh làm
thái uý phụ chính, Trần Thừa (anh Tự Khánh) làm nội thị phán
thủ. Loạn lạc đã yên, Tự Khánh rước xa giá về kinh sư. Thê lực họ
Trẩn càng nổi lớn. Tự Khánh lấy danh nghĩa nhà vua, ra lệnh sắp
đặt lại hàng ngũ quân đội các lộ thôYg thuộc triều đình. Bọn tôn
thất nhà Lý mưu hại trừ bỏ Tự Khánh thì trái lại, càng làm tăng
thêm thế lực và uy quyền cho họ Trần, từ đấy đành chịu bó tay.
Hồi loan, Huệ Tông phó thác việc nước chính trị cũng như
quân sự cho Tự Khánh. Tự Khánh nhiếp chính, lo giữ gìn an
ninh cho dán chúng, chuyên chú việc binh bị. Trong nước không
còn những cuộc hĩnh đao lớn. Tình hình có vẻ êm đẹp. Các địa
phương quy phục triều đình, chỉ còn mấy lực lượng quân phiệt
cát cứ. Việc cai trị, năm 1222, có sự chia nước là 24 lộ, lấy các
hoành nô (người có tội phải đày làm nô) thuộc lộ và quân nhân
bản lộ chia nhau làm giáp. Việc bang giao với phương bắc, thì
nhà TôKg suy yếu không hạch sách gì, dù lễ công đơn bạc và
không đều đặn. Giặc ngoài có các năm 1216, 1218, người Chăm
và người Chân Lạp vào cướp ở châu Nghệ An, châu bá Lý Bất
Nhiễm đánh phá tan được.
Nêu Huệ Tông sáng suốt, thưởng phạt công minh, tự nắm
giữ chính quyền thì cơ đồ nhà Lý không đến nỗi nào. Nhưng ch]'
130