Page 94 - Việt NamVăn Minh Sử

võ tướng. Trong cùng có tượng vua to lớn ngồi chính giữa. Hoàng hậu và
côna chúa thờ ở hai bàn hai bên. Cạnh đấy là hai hầu trai và hai hầu gái.
Người ta để ý tóc của hầu gái búi lên đỉnh đầu, có khăn trùm rồi buộc
chặt về sau gáy, hai đầu khăn chìa ra hai bên tai, và rơi xuống vai.
Ngày cũng giỗ vua là 12 tháng 3, hoàng hậu 15 tháng 5 và công
chúa là 12 tháng 11.
Sau đó đến Việt Trì, nằm bên hữu ngạn sông Chảy, và cách đó 6km
về tay trái là đền chính, thường gọi là đền cổ Tích.
Đền chính dựng trên đồi Nghĩa Cương tục gọi núi Đển, thuộc làng
Hy Cương nhưng vẫn quen gọi làng cổ Tích. Đường lên ở phía nam đồi,
có 296 bậc. Từ dưới lên trên gặp một ngôi chùa và một ngôi đền nhỏ, rồi
lại một ngôi dền nữa. Đến dỉnh đồi là đền thờ chính và gần đấy là lăng
mộ của vị vua cuối cùng bị tử trận tại đấy.
Bài vị chính giữa đền đề chữ: Đột Ngột Cao Sơn cổ Việt Hùng thị,
thập bát thế Thánh Vương vị.
Ngoài đền thờ chính này, còn những làng khác quanh vùng ấy cũng
thờ. như làng Thanh Mai, Vi Cương, Tiên Cương, Văn Cương. Đó là
những đồi thấp mà dân chúng cho là rồng uốn khúc để đến Nghĩa Cương
cao hơn là chính đầu rồng. Tại những làng trên, hàng năm thường một vị
bô lão được công cử giữ việc thờ tự. Người ấy đặt bát hương tại chính
giữa nhà mình cho dân làng ngày đêm lúc nào muốn đến cúng lễ cũng
dược. Mồng 7 và mồng 8 tháng giêng thì mở hội và rước. Những ngày vía
khác cũng mở hội vào mcSng 1, 2 tháng ba, mồng 3, 4 tháng năm, mồng
1, 2 tháng tám, mồng 8, 9 tháng mười. Các làng Bô Sao, Lương Đài,
Diễm Xuân cũng thờ hoàng hậu và công chúa.

HỌ HÙNC; VIIONÍỈ
Có thể thấy: ngoài những tài liệu lịch sử nói về 18 đời Hùng Vương
và ngoài những cổ vật của thời tiền sử còn những di tích về đền đài hay
lăng miếu, còn những lễ lục truyền đời trong dân gian và cả một khu đất
với con sông ở lại để làm chứng chắc chắn về sự dã có người Giao Chỉ
đến định cư tại đày, ít ra cũng 23 thế kỷ rồi mới tới dời Thục (257tr. CN).
Một điều khiến ta còn thắc mắc là 18 đời vua Hùng mà sao thời
gian trị vì có thể dài quá sức, tới 2879-257 = 2622 năm? Dù cho có bớt
lại theo con số tính ở lý thuyết là 2879-300 -257 = 2322 năm nữa thì
cũng vẫn còn quá dài. Hoặc giả mỗi dời là trỏ một chi họ trị vì gồm
nhiều vua khi vua cuối cùng không còn con nới dõi thì lại truyền cho
người ở chi dưới?

99