Page 227 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

mách bảo cho các đế quốc Ảu châu. Năm 1649 ông ỏ
Paris lập ra hội Truyền giáo ngoại quốc (Société des
Missions étrangères), từ đó các linh mục và giám mục
của hội phái sang nước ta một ngày một đông, và thê lực
của giáo hội Pháp ở nước ta từ đó cũng mạnh hơn thê
lực của giáo sĩ nưóc khác.
Khoảng năm 1680-1682 ở Đàng Trong đã có đến
600.000 và ở Đàng Ngoài đến 200.000 tín đồ cơ đốc giáo.
Tuy nhiên cuộc truyền giáo không phải là dễ dàng
thuận tiện luôn đâu. Vì các giáo sĩ thường đem đưòng
cho nhà đê quốc và thường can thiệp đến nội chính bản
xứ, cho nên nhà cầm quyền ta ở Đàng Trong cũng như ở
Đàng Ngoài, thường có lệnh cấm chế và bách sát các
giáo đồ. Song dẫu sự nghiệp bị nhiều lần đô"n tỏa và
gián đoạn, các giáo sĩ vẫn không ngã lòng, cho nên thê
lực của giáo hội vẫn ngấm ngầm bành trướng, cho đến
khi Giám mục Bá Đa Lộc giúp chúa Nguyễn Ánh dựng
nên nghiệp đế rồi thì sự truyền giáo ở nước ta lại được
tự do ở khắp mọi nơi. Nhưng từ đời Minh Mệnh trở đi
thì sự cấm đạo và giết giáo sĩ cùng tín đồ lại nổi lên,
suốt ba triều Minh Mệnh Thiệu Trị, Tự Đức mãi đến
khi nưóc Pháp chinh phục được nước ta thì cơ đốc giáo
mói thực được hoàn toàn tự do truyền bá. Ngày nay
trong ba phần đã có đến hơn một triệu rưỡi giáo đồ
người Nam, chia ra 15 giáo khu (mission) có giám mục
coi sóc. Mỗi giáo khu gồm có nhiều xứ (paroisse) có linh
mục trông nom. 0 trên hết thảy có một vị Khâm Mạng
đại biểu của Giáo Hoàng La Mã trú ở Huế. Hội Ngoại
quốc truyền giáo ở Paris (có vài hội khác nhưng thế lực
còn kém) phải giữ trách nhiệm đào tạo những vị truyền

229