Page 58 - Văn Ôn Thi Đại Học

thành công ở rriột nưóc -tức là Liên Xô cũ, chưa đủ sức xé tan

màn đêm chủ nghĩa đê quốc). Nhật ký trong tù còn có nhiều bài

thơ cho ta biết rõ thêm một sô" hoàn cảnh chuyển lao của người

tù Hồ Chí Minh, chẳng hạn:

"Còn tối như bưng đã phải đi,

Đường đi khúc khuỷu lại gồ ghề;

Trượt chân nhở bước sa vào kô'

May nhảy* ra ngoàij suýt nữa nguy ĩ"

Đã thế, Bác còn bị trói, phải vượt núi băng rừng. Như vậy

trước mắt Người là cả một ngày đầy gian nan khổ ải đang chờ

đợi và đe dọa. Ngưòi đọc có tliể hình dung được cảnh tượng vắng

vẻ quạnh hiu, cô đơn, lạnh giá vây bủa lấy Bác trên đất khách

quê người. Hình ảnh thơ gợi lên một tình thê đối lập giữa con

người và thiên nhiên. VI vậy, tình cảm của nhân vật trữ tình dễ

trỏ thành nỗi than vãn, khổ cực của kẻ bị lưu đày:

"Đồn oca héo hắt cờ bay

Hiu hiu phất lại buồn vây vây lòng"

(TỐ Hữu)

Nhưng sang câu thứ hai, ý thơ bỗng nhiên đột ngột toả sáng

"chòm sao nâng nguyệt vượt lên ngàn". Trong cảnh "đêm chửa

tan", nghĩa là bóng đêm còn trùm phủ mặt đất, nhưng tâm hồn

nhà thơ đã luôn luôn hưởng về ánh sáng và tìm thấy chất thơ

của cảnh vật: chòm sao đưa vầng trăng vượt lên đỉnh núi mùa

thu. Thiên nhiên qua tâm hồn Bác bỗng trở nên sông động, ấm

áp bỏi như quấn quýt với nhau và lấp lánh ánh sáng phía trưốc

(Trong nguyên tác, chữ "quần" nghĩa là bầy, đàn gợi cảm giác về

sổ" nhiểu, gợi ấn tượng về sự quần tụ, gây ấn tượng đông vui,

sinh động hơn chữ "chòm" tĩnh lặng trong bản dịch. Từ "ủng"

57