Page 55 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

đặt một quả trứng gà vào trong rồi bỏ hai hạt gạo
lên quả trứng và đậy kín bằng cái bát. Vừa làm,
gia chủ vừa nhẩm khấn như cách bói trên. Sáng
hôm sau người ta mở bát xem, nếu hai hạt gạo vẫn
ở nguyên chỗ cũ, đất ấy có thê dựng nhà được, còn
nếu hai hạt gạo trên lưng quả trứng bị xê dịch,
phải đi tìm đất khác.
Việc chọn hướng nhà thường tùy thuộc vào địa
hình và tục lệ riêng của từng dòng họ.
Ngày nay, việc chọn đất và chọn hướng nhà
theo tập quán truyền thông không còn được người
Khơ-mú duy trì một cách chặt chẽ nữa. Gần đây,
một số người chọn hướng nhà theo cách tính tuổi
của người Việt, song cách tính này cũng chưa phổ
biến vì nhiều người không nhớ chính xác tuổi của
mình là bao nhiêu.
Tùy theo điều kiện của từng gia đình mà người
ta làm lễ lên nhà mói to hay nhỏ nhưng thường khi
lợp xong nhà mới, chủ nhà nào cũng làm bữa cơm
thết đãi anh em họ hàng và dân bản đến thám.
Sau bữa cơm, bao giờ người Khơ-mú cũng uống
rượu cần, hát chúc tụng và cầu cho gia chủ khỏe
mạnh, thóc lúa đầy sàn, lợn gà đầy sân, con đàn
cháu đông.
Người Khơ-mú ở miền Tây Nghệ An còn có tục
làm nhà lớn (nhà to hơn ngôi nhà bình thường) với
lý do trong nhà có người đau ốm chữa mãi không
khỏi. Khi làm nhà lớn, ngoài việc mổ gà lợn, gia
chủ còn phải hiến sinh trâu hoặc bò để khao dân
bản. Các nghi thức vào nhà lớn có nhiều điểm khác

53