Page 56 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

với nghi thức vào nhà bình thường, trong đó đáng
chú ý là việc nam đóng giả nữ nhảy múa quanh
sàn nhà và lễ vào nhà lớn kéo dài tới 7 ngày đêm
mới kết thúc.
Những ngôi nhà truyền thốhg của người Khơ-mú
hiện nay tồn tại tuy không nhiều nhưng ở bản làng
nào đồng bào sông tương đôi tập trung những dạng
nhà dân gian kiểu Môn-Khơ-me này cũng dễ dàng
bắt gặp.
Tháng 10 năm 1993, nhóm nghiên cứu chúng
tôi có dịp đến xã Hát Lót và xã Tà Hộc huyện Mai
Sơn tỉnh Sơn La.
Xã Hát Lót khi ấy có 6.800 nhân khẩu, bao gồm
một tiểu khu kinh tế mới giãn dân và 26 bản, trong
đó 23 bản người Thái, 2 bản người Việt và 1 bản
người Khơ-mú: bản Co Chai.
Xã Tà Hộc khi ấy có 17 bản, trong đó 7 bản
người Hmông, 6 bản Thái, 1 bản người Mường, 3
bản người Khơ-mú. Bản Pù Tền chỉ có 30 hộ gồm
173 nhân khẩu. Cuộc sổhg ở đây dựa vào 54 lao
động chính và 16 lao động phụ, còn lại là người già
cả và trẻ em.
Tại bản Co Chai (ở Hát Lót) ngôi nhà ba gian -
hai chái lợp cỏ tranh của cụ Lò Văn Chựa (năm ấy
đã 85 tuổi) là một ví dụ điển hình. Hay ở bản Pù
Tền xã Tà Hộc cũng vẫn lại một ngôi nhà ba gian -
hai chái, lợp cỏ tranh của vỢ chồng anh Lường Văn
Inh (năm ấy mới 32 tuổi) và vỢ là Mè Thị Xeng
(năm ấy 35 tuổi) có phần kém điển hình hơn nhưng
vẫn không xa rời các yếu tô" cơ bản của truyền
thống Môn-Khơ-me.

54