Page 59 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

nhờ ở cái ngông đầu cột xuyên vào dạ xà theo từng
vỊ trí của gian. Hai đầu các cây quá giang tỳ lên
hai hàng xà dọc. Trên đầu các cây quá giang, song
hành với cây xà dọc là cây hoành làm chức năng
cây đòn tay, đè lên trên chân các cây kèo giả.
Sơ đồ mặt bằng kiến trúc nói trên cùng các
nguvên tắc của liên kết hàng ngang và hàng dọc
vừa mô tả hoàn toàn giông như truyền thông kiến
trúc ở các ngôi nhà dài trên cao nguyên miền Tây
Trung Bộ. Bộ khung nhà đứng được là nhò ở các
liên kết ngang - dọc, không có liên kết chéo của vì
kèo. Đây là yếu tô" quan trọng nhất - yếu tô" kỹ
thuật trong kiến trúc nhà cửa mang truyền thông
Môn-Khơ-me miền núi không chỉ riêng ở miền
Tây Bắc Bắc Bộ mà còn là khung cho cả bán đảo
Đông Dương.
Lề lối liên kết của kiến trúc nhà "vì cột" và sơ
đồ mặt bằng kỹ thuật của nó như đã mô tả ở ngôi
nhà dân gian Khơ-mú cũng là truyền thông chung
cho cả các dân tộc ở Trường Sơn - Tây Nguyên và
Đồng Nam Bộ. Song ở khu vực này, cái khác nhau
giữa ngôi nhà truyền thông của cư dân Môn-Khơ
me với ngôi nhà truyền thông của cư dân nói ngôn
ngữ Nam Đảo (miền núi) là: nhà có chái (cư dân
Môn-Khơ-me) và nhà không có chái (cư dân Nam
Đảo). Từ đặc điểm này dẫn đến hệ quả là các hiện
tượng: nhà có hai mái (Nam Đảo) hay bôn mái
(Môn-Khơ-me) cửa đi mở ở đầu hồi nhà (Nam Đảo)
hay mở ở phía mái dọc (Môn-Khơ-me), xác định
hướng của ngôi nhà thì căn cứ vào đầu hồi (Nam
Đảo) hay căn cứ vào phía mái dọc (Môn-Khơ-me).

57