Page 75 - Vấn Đề Bảo Vệ Quyền Sở Hửu Trí Tuệ

Chương 1: Khái quát chung về sở hữu trí tuệ 75

d) Các vấn đề thực tiễn
Những người nắm giữ tri thức truyền thống đã nhiều lần bày tỏ sự lo
ngại của họ về khả năng sử dụng hệ thống sở hữu trí tuệ một cách hiệu
quả. Có lẽ những vấn đề thực tiễn này khá quan trọng, nếu không muốn
nói là quan trọng hơn các vấn đề về mặt pháp lý đã nêu ra trên đây.
Cần phải tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận với hệ thống sở hữu
trí tuệ, cho phép những người nắm giữ tri thức truyền thống sử dụng
chúng một cách hiệu quả hơn, và cung cấp thông tin cũng như giúp họ
thực thi quyền của mình.

e) Hệ thống riêng
Nhiều người nắm giữ tri thức truyền thống đã kêu gọi phát triển các
hệ thống riêng như một cách tiếp cận thích hợp cho việc bảo hộ pháp lý
đối với tri thức truyền thống, đặc biệt, ba trong số bốn cuộc Thảo luận khu
vực về Bảo hộ các tác phẩm dân gian, do WIPO và Unesco phối hợp tổ
chức năm 1999, đã khuyến nghị phát triển một hệ thống riêng để bảo hộ
các biểu hiện nghệ thuật truyền thống dân gian. Ba cuộc Thảo luận khu
vực này đã coi Quy định Mẫu WIPO/ Unesco (1982) như một khởi đầu và
là nền móng phù hợp cho công việc tiếp đến. Các nội dung trình bày dưới
đây sẽ cung cấp vắn tắt về một vài đặc điểm cơ bản của Quy định Mẫu
WIPO/Unesco.

1.1.3.8.5 Những hành vi chống lại các biểu hiện nghệ thuật truyền
thống dân gian
Theo Quy định Mẫu, có hai loại hành vi chủ yếu chống lại các biểu
hiện nghệ thuật truyền thống dân gian được bảo hộ, đó là “khai thác trái
phép” và “những hành động gây thiệt hại khác” (Điều 1).

“Khai thác trái phép” một biểu hiện nghệ thuật truyền thống dân gian
theo Quy định Mẫu (Điều 3) được hiểu là bất kỳ việc sử dụng nào được
thực hiện với mục đích kiếm lời và nằm ngoài phạm vi tục lệ truyền thống
dân gian, không được sự cho phép của một cơ quan có thẩm quyền hay
của cộng đồng hữu quan. Điều này có nghĩa là, việc sử dụng - với mục
đích kiếm lời - nằm trong phạm vi của phong tục truyền thống cũng không
cần thiết phải được sự cho phép. Một biểu hiện nghệ thuật truyền thống
dân gian được sử dụng trong “phạm vi truyền thống” nếu nó vẫn nằm