Page 15 - Tuổi Trẻ Hoàng Văn Thụ

lớn đựng hàng. Bàn chân vấp đá, bật ra bùn và máu. Ngƣời gánh hàng thuê vẫn ngày ngày lom

khom xuống dốc lũng, cố gắng, hòng kiếm ít lãi ăn Tết.
Tết đã đến.

Các chợ Ải Khẩu, chợ Lũng Vài bên Trung Quốc hay chợ Nà Sầm, chợ Đồng Đăng, chợ Kỳ
Lừa bên này, đã thấy ngƣời các làng về sắm Tết, chơi Tết đông hơn phiên chợ thƣờng. Lại thấy

về từng bọn trai gái ngồi trong các cầu hát đối hết đêm đến sáng, hát sang suốt cả ngày chợ. Cái
vui cái lo của con ngƣời cứ chen lấn, quấn quýt cùng về với nhau khi năm hết Tết đến.

Tết đã đến.

Vào dạo áp Tết mỗi năm, trên những chuyến tàu đƣờng Lạng Sơn, ngƣời sẵn tiền hay về
xuôi sắm Tết đông. Thoạt nom cũng biết ngay ngƣời thị trấn đƣờng ngƣợc. Thanh niên đi giày

tây gan gà có cổ, áo lƣơng hay dạ Mông Tự, đầu chít khăn lƣợt mốt mới, khá thịnh hành. Ngƣời

đứng tuổi thì giày ban, giày Gia Định, dƣới mũi để lún phún cụm ria Hoa Kỳ. Có ngƣời xốc vác
và mới hơn nữa, mặc bộ tây ka-ki vàng, nhƣ tay thầu khoán hoặc nhà đoan. Mấy năm nay đời

sống thành thị tràn ngập mọi nơi, chỉ xem cách ăn mặc của ngƣời ta, khó phân biệt xuôi hay
ngƣợc.

Thế vậy. Trên những con tàu xuôi ngƣợc, ai mà biết ngƣời xuôi lên hay ngƣời Lạng Sơn
xuống. Tuy nhiên, nếu để ý kĩ, dù áo quần tƣơng tự vậy, nhƣng vẻ lặng lẽ và trầm ngâm ở một số

ngƣời, cũng dễ thấy là lạ. Thƣờng, những ngƣời ấy ngồi yên một chỗ, nhƣng cứ ở đầu hay cuối

toa, trên con tàu chật ních. Con mắt nhìn thoáng, rất nhanh. Có khi đeo kính rợp. Những ngƣời
vẻ tƣơng tự thế chỉ thỉnh thoảng gặp trên tàu Lạng Sơn. Tuy nhiên, cái đó cũng bình thƣờng.

Ngƣời buôn các nơi đến Lạng Sơn và ra cửa khẩu cũng nhiều.
Bấv giờ đƣơng vào quãng năm một nghìn chín trăm hai mƣơi bảy (1927). Đất nƣớc lại trải

những cơn bồng bột mới. Tiếng bom Sa Diện cứ vọng lại nhƣ hòn đá ném xuống nƣớc, vòng
sóng động xa đi mãi, càng làm cho những ngƣời thanh niên băn khoăn và thấy con đƣờng cứu

nƣớc đƣơng mở ra ở khắp nơi. Họ càng cảm nỗi đau mất nƣớc và cảnh nhục nhã chịu sự đàn áp

của thằng Tây và vua quan giày vò bao nhiêu thì lại càng khó thở trƣớc cuộc sống bé nhỏ và
thảm hại, đầy vƣớng mắc, đè nặng. Các thế hệ tuổi trẻ đều thấy tự nhiên rằng làm đòi ngƣời

không thể là thế này mà còn cần có một ý nghĩa gì cao cả hơn. Trƣóc hết, phải vùng lên, phải đi.

Thế là họ đi. Lên Lào. Sang Xiêm. Vào Sài Gòn. Xuống Hải Phòng. Họ đi khắp nơi. Họ trốn
xuống tàu biển. Họ rủ nhau tìm ra các vùng biên giới.