Page 68 - Tự Học Đông Y

________________________________________ Tự HỌC ĐỔNG Y I 67

nghiên rổi cho thêm nước vào nghiền cùng. Sau đó, cho thêm một lượng nước thích hộp rổi khuấy
lên, sau đó để lắng. Phần bột thô sẽ chìm xuống dưới, bột mịn lơ lửng trong nước. Gạn lấy lốp nước
bên trên, tiếp tục mang phần bột thô đi xay, rói tiếp tục hòa nước, lắng, gạn. Mang nước gạn được
phơi khô, sẽ được bột thuốc rất mịn.

Bào chế với lửa
Là phướng pháp dùng lửa để xử lý dược liệu. Dựa theo
phương pháp, thời gian và nhiệt độ làm nóng khác nhau, có
thể chia thành sao, sao tẩm, rang, nung, nướng,...
Ì l Sao: Cho dược liệu vào trong chảo và gia nhiệt liên
tục đảo đểu, rang tới một mức độ nhất định rôi lấy ra.

2. Sao tẩm: Cho dươc liệu và các dung dich phu trổ vào
chảo rổi gia nhiệt đảo đều, khiến các chất phụ liệu ngấm vào cốl CHÀY GIÙuốc
trong dược liệu hoặc bám vào bề mặt dược liệu, giúp thay đổi
dược tính, tăng cường tác dụng trị liệu hoặc giảm bớt tác dụng phụ.
3. Rang: Trước tiên cho vào trong chảo những vật trung gian như cát, đá, bột cóc... rỗi gia
nhiệt, có thể đạt 150 - 300 độ c, rổi cho dược liệu vào rang cùng, giúp dược liệu chịu nhiệt cân
bằng, nở giòn, không bị cháy. Sau khi rang xong, sàng bỏ vật trung gian ra rồi để nguội.

4. Nung: Dùng ngọn lửa mạnh trực tiếp hoặc gián tiếp nung đốt dược liệu, khiến nó trở nên
xốp giòn, dễ xay nhỏ, khiến thuốc phát huy tác dụng được tốt nhất
5. Nướng: Dùng bột ẩm hoặc giấy ẩm bọc dược liệu lại, rồi vùi vào trong tro than nóng, hoặc
dùng giấy thấm dầu và để phân tách dược liệu và tiến hành gia nhiệt.

Bào chế bằng lửa và nước
1 Nấu: Cho dược liệu cùng nước hoặc
chất phụ liệu vào nồi để đun lên. Phương
pháp này có thể làm giảm độc tính, hoặc loại
bỏ những thành phần phụ của dược liệu, tăng
cường tác dụng của thuốc.

2. Hấp: Hấp chín dược liệu bằng hơi nước
hoặc các thành phần phụ gia khác.
3. Hãm: Đưa dược liệu vào trong đô đựng bằng kim loại hoặc bằng sứ, cho thêm những dung
dịch phụ gia nhất định, đậy kỹ, rói cho vào trong nổi nưổc để hầm trong một khoảng thời gian nhất
định. Ưu điểm của phương pháp này là không làm dược liệu mất chất phụ gia không bị bốc hơi
¡¡mất Như cách hắm thục địa hoàng và hoàng tinh.
4. Chẩn: Đưa dược liệu nhúng vào nước sôi rồi ỉập tức vớt ra. Thường được sử dụng để loại bỏ
vỏ của các loại hạt hoặc làm khô những loại dược liệu mọng nước.