Page 65 - Tự Học Đông Y

64 I Chương 2: Tim hiểu về các vị thuốc Đông y________________________

NHỮNG VỊ THUỐC ĐÔNG Y KHÁC NHAU

CÓ CÁCH THU HÁI KHÁC NHAU

Thời gian và phương pháp thu hái thuốc Đông y có ảnh hưởng lỏn đến việc đảm bí

lượng thuốc. Cho dù là thuốc thực vật, thuốc động vật hay thuốc khoáng vật, mỗi loại I
phương pháp thu hoạch riêng.

Cả cày: Phần lớn được thu hái vào lúc thực vật tươi tốt mới nở hoa, cắt ngang (
phấn trên mặt đất, nếu cần cả rễ để làm thuốc thì có thể nhổ cả rễ.
Lấy lá: Thường thu hái vào lúc nụ hoa sắp nở hoặc đang nở rộ, lúc này cành lá Xé
tính vị đắy đủ, dược lực mạnh mẽ, thu hoạch lúc này là tốt nhất Nhưng có một số dược lii
biệt như lá dâu tằm cẩn đợi đến giữa thu, khi lá thấm qua sương mới tiến hành thu hái.

Lấy hoa, phấn hoa: Dược liệu từ hoa nên hái khi nụ hoa chưa nở hoặc vừa nở, đé
hương hoa phai nhạt, cánh hoa héo rụng, ảnh hưởng đến chất lượng. Đối với những tti
có thời gian nở hoa ngắn hoặc hoa nở theo thứ tự, nên chia theo đợt thu hoạch kịp thc
những loại hoa lấy phấn làm thuốc như bổ hoàng, phải thu hoạch vào lúc hoa đang nở r

Lấy quả, hat: Các loại thuốc từ hạt ngoài một số ít phải thu hoạch quả lúc quả chu
như thanh bì, chỉ xác, phúc bổn tử,... còn thông thường đều phải thu hoạch lúc quả đỉ
Những loại dùng hạt làm thuốc thông thường sẽ thu hoạch sau khi quả đã chín hoàn toi
một số loại dùng cả cây cả hạt làm thuốc, có thể đợi sau khi hạt chín rổi cắt cả cây, đập li
rói tách riêng, phơi khô để tích trữ. Có một số loại hạt chín rất dễ rụng, hoặc vỏ quả dễ bị
làm hạt rụng mất nên thu hoạch vào lúc quả vừa mới chín. Những loại quả chứa nhiêu ni
bị biến chất tốt nhất nên thu hoạch lúc vừa chớm chín, vào sáng hổm hoặc chiều tối.

Lấy gốc, rể: Thường được thu hoạch vào tháng 2 và tháng 8, vào đầu xuân và CI
phần gốc rễ của thực vật sẽ tích trữ nhiểu chất nhất thu hoạch sẽ cho chất lượng tối
Nhưng cũng có một số ngoại lệ, như bán hạ, thái tử sâm, diên hổ sách...lại phải thu hoạc
mùa hè.

xuan, »101 aiem nay irong man tnực vạt ticn tụ nhiẽu nước, dược tính khá mạnh, hiệu quả trị
liéu cao, dễ dàng thu hoạch, như hoàng bá, đỗ trọng, hậu phác. Ngoài ra có một số thực vật
nên thu hoạch vào cuối thu, như mục đan bì, khổ luyện bì, địa cốt bì...

DƯỢC liệu từ động vật, côn tri/nợ: Để giữ được công hiệu cho thuốc nên cũng cán phải
thu hoạch dựa theo mùa sinh trưởng.

Dược liệu từ khoáng vãt: Có thể thu hoạch vào bất cứ thời gian nào trong năm, không
câu nệ thời gian, lựa chọn những phần tốt là được.