Page 9 - Trần Huy Liệu Cõi Đời

Nghỉ ngày mồng bảy mà thôi

Bước sang mồng tám đi chơi chợ Viềng
Cứ nghĩ đến mấy câu ca ấy là cả tỉnh, từ trai thanh gái lịch đến các vị hương xã, cống

nghè đều nao cả người. Đối với Liệu, niềm vui đơn giản lắm, chỉ là con cón theo váy mẹ, lúc

được con tò he, lúc chiếc kẹo bột nhuộm ngũ sắc mút nhoẻn mồm.
Vậy mà năm nay, sáng mồng một, Liệu bị khua sớm. Ông đồ lệnh “Dậy ăn rồi mà học”.

Nằm rốn không xong, cậu bé đành bò dậy, cậu chả muốn cả năm ăn roi tẹo nào.

Té ra là cả nhà đã tươm tất. Mâm cơm cúng đang bốc hơi nghi ngút trên ban thờ, các
anh chị ăn vận tề chỉnh. Liệu đứng khấn tổ tiên, trời đất, cụ tổ đạo Thánh hiền, rồi được ngồi

vào mâm. Không khí sum vầy thật vui. Bà đồ gắp cho con, bảo từ ngày đi học biết mời chào,
như ông đồ non ấy nhỉ. Trên ban thờ, mùi bưởi chín, khói nhang đen và hoa huệ ngan ngát

làm lòng Liệu bâng khuâng. Trong túi cậu, cỗ tam cúc ngọ nguậy, thể nào tẹo nữa cũng sang

anh Hích, anh Đích chơi bôi râu. Cho bõ những ngày nhồi chữ như con vịt tọng bánh đúc.
Ăn xong, định tót ra cổng, ông đồ đã giật lại:

- Sách vở đâu? Lại quên rồi à?
- Cha, hôm nay Tết mà. - Liệu nhăn nhó.

- Tết càng phải học?

- Năm ngoái mồng bảy cha mới bảo học…
Ông đồ giở quyển vở, chỉ vào hai chữ “Trúc khai”: “Năm ngoái khác, năm nay ngày khai

bút là mồng một”. Xung quanh, mẹ, hai chị ngoảnh ra chỗ khác, anh Chước đứng nghiêm

chỉnh sau bàn, Liệu đành phụng phịu chui vào gầm án thư.
Đấy là cái xó mà cậu ghét nhất. Tối tăm vì xung quanh đóng kín ván, cậu phải học nằm

lòng cả bồ chữ. Ngoài kia có làn gió đấy, nó làm con chim hót, làm quả bưởi thơm. Nhưng

trong gầm án thư kín như buồng tằm chi mồn một ba chữ “Báo Thư Cừu”, năn nắn cỗ bài
trong túi mà nẫu ruột.

Một lát, quyển sách rơi phịch. Đầu va vào ván gỗ đau điếng mà mắt vẫn nhắm nghiền.

Khi bà đồ bế ra, tay chân cậu bé còn dăm nốt muỗi đốt, dãi chảy ướt cả sách. Bà xin chồng
cho cậu út canh nốt giấc say sưa. Được cái ông đồ, vừa cho chữ hàng xóm ( [i] ) khá là cao

hứng, chỉ truyền: “Ờ, mồng một thế thôi. Cứ việc chăm học, thi đỗ là cái gì cũng có hết?”.

Mấy cô chị ngắm cậu em ngủ không vẫy tai, khúc khích:
- Thi đỗ rồi về làng có võng, em nhá.