Page 7 - Trần Huy Liệu Cõi Đời

- 2 -: BÁO THƯ CỪU

Ở tỉnh Nam Định, Vụ Bản là một huyện nghèo bởi thuần nông. Trên cánh đồng đất pha
cát, lúa ngô, khoai, kê, đậu, lại quanh năm gối vụ. Chen giữa cánh đồng có mấy ngọn đồi Gôi,

Tiên Hương, gọi là “núi”. Những con sông máng chảy chậm chạp. Đói nghèo, có lẽ là một cái

cớ để người ta trọng sự học và tin vào cõi siêu nhiên. Có lẽ Vụ Bản đứng đầu tỉnh về số các
vi khoa bảng và về lượng đình, đền chùa cổ kính. Ấy là ngày xưa. Còn bây giờ, riêng một xã

Liên Minh, xưa gọi tổng Hào Kiệt, đã sản sinh ra các nhà văn Vũ Cao, Vũ Tú Nam, nhạc sĩ Văn

Ký, Văn Cao…, hàng chục hội viên các Hội Văn học Nghệ thuật.
Xửa xưa xưa, thời vua Hùng, Vụ Bản là huyện Bình Chương, sang thời Lý - Trần thành

huyện Hiển Khánh. Có câu “Côi sơn hải khẩu” tức núi Côi (Gôi) hồi đó đã là cửa biển, trong

lòng đất hiện thời còn nhiều vỏ hà, trai. Xa xa, giữa sóng mặn nhô lên một vùng phù sa, càng
ngày càng dầy dần lên. Kh i cồn đất ấy nhập hẳn vào đất liền, đã có người ra khẩn hoang,

người ta gọi luôn tên nó là Kẻ Dầy: Ngày nay, có thể tưởng tượng ra sự hình thành lâu dài và
thú vị này khi ra cửa Ba Lạt đằng Giao Thủy, nơi sông Hồng đổ ra biển. Cách độ nửa tiếng

chèo thuyền tay, ta sang đến cồn Xanh, nơi đã được trồng phi lao chi chít. Xa hơn, thắm

trong tầm nhìn là cồn Mờ, cư dân nông nghiệp chưa kiếm lợi nhờ được chút nào.
Thiên Bản - tên cũ của Vụ Bản - có sáu nhân vật lạ lùng, gọi “Thiên Bản lục kỳ”. Đó là

Tam Danh (còn gọi Tam Ranh hay Tam Bành) đại tướng cô hồn Sừng Sỏ Sắt ở làng Bảo

Ngũ, xã Quang Trung ngày nay, Cường Bạo đại vương ở làng Bối La, xã Cộng Hòa , trạng
Lường Lương Thế Vinh ở làng Cao Hương, xã Liên Bảo, bà chúa Thông Khê Trịnh thái phi

Trần Thị Ngọc Đài ở làng Thông Khê, xã Cộng Hòa, quận công Ngô Minh Điền ở làng Bảo
Ngũ, xã Trung Thành, và Bà Chúa Liễu Hạnh . “Thiên Bản lục kỳ” người thì giỏi giang thông

minh, làm nên việc lớn cho đời, người có phép lạ tung hoành khắp đó đây. Hơn người thì lạ,

đã đành, họ lại chả giống mấy với những thành hoàng kỳ nhân hằng được thờ phụng trong
thiên hạ. Mang những đặc tính của người bình thường, họ hiển thánh với đầy đủ “ưu khuyết

điểm”, vừa lớn lao, bao dung, vừa tị hiềm chấp nhặt. Cường Bạo đại vương thương mẹ rất

mực, nhưng đi ăn cắp nuôi bà, sau này “quên” cả cúng giỗ gia tiên lẫn bố mẹ. Thánh Tam
Bành trừng phạt các thành hoàng có lỗi (thành hoàng mà cũng có lỗi!) quá tay khiến các vị

kêu cứu lên thiên đình, rồi Phật Tổ Như Lai và Quỷ Cốc tiên sinh phải ra tay kiềm chế. Còn