Page 156 - Trần Huy Liệu Cõi Đời

Từ cơ quan Thường trực Quốc hội, Liệu thu xếp khăn gói đi dự lớp chỉnh Đảng, trong

khu rừng cách đấy vài giờ cuốc bộ. Kháng chiến phát triển nhưng vẫn phải xác định là lâu dài,
công tác cán bộ rất quan trọng để củng cố ở cơ sở, duy trì sức mạnh trong từng địa phương,

“tế bào” đơn lẻ. Rà soát, phân loại, học tập lý luận, đường hướng, chủ trương mới là mục đích

của các đợt chỉnh huấn. Cố vấn Trung Quốc vào cuộc, với các kinh nghiệm từ Diên An…

1-10-1952

Số học sinh dự lớp chỉnh Đảng khóa II ở đây đã lên đến 240 người… Người quen nhiều
lắm . Có người đã làm việc hay ở với mình từ trước, bây giờ mới lại gặp nhau. Có người còn

nhớ mặt nhưng đã quên tên rồi. Nhưng không khí ở đây không còn làn không khí ấm áp của
năm xưa. Ngoài câu hỏi sức khỏe của nhau theo lệ thường, người ta không còn muốn hỏi

nhau một câu nào khác. Vì người ta đến đây phải nhớ luôn một thái độ học tập “nghiêm

chỉnh”, một tác phong vô sản. Mỗi câu chuyện phải nghĩ đến lập trường cũng như nghĩ mỗi
câu nói của ai đều phải tìm ra tư tưởng. Vì vậy ai nấy đều chú ý dè dặt, “giữ miếng ” nhau, làm

bặt những chuyện tâm tình cởi mở, nhất là những người có liên hệ với nhau về thân thế, về
công tác thì càng phải sửa soạn để “đối phó” với nhau. Không khí kiềm - mặc ấy cố nhiên là

không hợp với một người nặng về tình cảm, khổ về tình cảm như mình.

(Nhật ký quyển 444)
Kéo dài từ cuối năm 1952 sang đầu năm 1953, cuộc chỉnh Đảng tạo nên những trạng

thái hết sức khác nhau trong con người Liệu. Một mặt, là sự bứt rứt, thấy “không hợp” khi

cứ phải kiềm chế từng câu nói, không dám đùa cợt, bồng bột. Mặt khác, vì sự nghiêm túc của
sự kiện, vì tính kỷ luật của lớp học, Liệu tự soi xét lại con người mình, “bóc trần” nó ra thật

chân thực. Thật ra ông chả còn cách nào khác ngoài sự chân thực, chỉ có điều có nói ra hay

không nói ra nhận thức của mình trước những đối tượng đồng chí khác nhau thôi. Vì thế mà
khi thảo luận, ông bị người cùng tổ phê bình là “rụt rè”, “hay rào trước đón sau”; một trạng

thái tức anh ách, vì thực tâm Liệu thấy nói thẳng ra người ta không thể hiểu.

Nghe phổ biến yêu cầu chỉnh Đảng. Viết tự kiểm thảo, xem xét từng chi ly nguồn gốc
giai cấp, ý thức, các quan hệ của mình. Rồi đem ra tổ đọc, nghe góp ý phê bình, không đạt

thời viết lại. Nhưng không khí chả phải chỉ có nặng nề. Liệu cầm chịch tờ bích báo của lớp

học, chủ trương nó nên vui tươi, dễ đọc. Có những mẩu vui cười, thơ ca - dĩ nhiên không
sướt mướt “ủy mị”. Có những tranh luận về quan điểm, Liệu bị thiểu số nhưng nhất quyết