Page 194 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam
P. 194
TÍN NGƯỠNG Cư DÂN VEN BIỂN QUẢNG NAM - ĐÀ NẮNG
Sự sản xuất các tư tưởng, các biểu tượng và ý thức,
trước hết là liên hệ trực tiếp và mật thiết với hoạt động vật
chất và giao dịch vật chất của con người, nó là ngôn ngữ
của đời sống thực tế. Cả ở đây nữa, người ta củng thấy rõ
rằng biểu tượng, tư duy, sự giao dịch trí tuệ của con người
đều là thể hiện trực tiếp cách ứng xử vật chất của họ [84].
Các yếu tô" quy định cách ứng xử vật chất của nghề
biển chủ yếu là cá, nước và đất, trong đó nước là một yếu
tô" quan trọng, biểu hiện bởi một biển nước mênh mông,
không giới hạn và không của riêng ai. Nét đặc thù này
được dân biển Quảng Nam - Đà Nang nhận thức qua cách
nói dân dã: "Đồng tư, Ngư chung" - môi trường khai thác
sản phẩm biển là của chung. Cũng chính quan hệ sản xuất
vật chất đặc thù này đã quy định mô"i quan hệ xã hội và
cách ứng xử trong thuyền trên biển là quan hệ đồng lòng,
hỗ trỢ, chứ không phải là "quan hệ chủ tớ". Cặp từ xưng hô
từ xưa đến nay: lái - bạn để chỉ người chủ phương tiện và
người làm công, đã phản ánh mô"i quan hệ đó.
Song thực tê" đã cho thấy, sức cô" kết của con người
trên biển không thấm gì so với sự "liên kết" của các lực
lượng tự nhiên và siêu nhiên. Những thiệt hại to lón do
biển gây ra như mất người, chìm ghe, thân xác tiêu vong
còn để lại nỗi đau cho con cháu đời sau, vì điều đó có liên
quan đến sự hưng thịnh của gia đình và tộc họ. Do đó, các
dạng thần có chức năng hộ mạng và phù trì trên biển cũng
- 1 9 4 -
