Page 186 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam
P. 186
TÍN NGƯỠNG Cư DÂN VEN BIỂN QUẢNG NAM - ĐÀ NẴNG
vùng đất mới. Tính chất và chức nàng của nhân vật được
phụng thò cũng như các nghi lễ biểu hiện cho thấy tín
ngưỡng Tiền hiền ở Đàng Trong như mang cả dấu ấn của
tín ngưỡng Thành hoàng vùng cội nguồn, ơ vùng đất mới,
nét nghĩa (quan niệm) làng nào cũng có một vị Thần làng
bảo trỢ đã được khẳng định trên từ thực tế mưu sinh. Thò
phụng Tiền hiền như vậy đã thể hiện lôi tư duy tổng hỢp
từ các sắc thái - tín ngưỡng Thành hoàng, tín ngưỡng Thổ
thần, tín ngưỡng Tổ tiên, và tư tưởng biết ơn sâu sắc. Một
thực tế là vị Tiền hiền nào cũng gắn bó huyết thông với
một cộng đồng nhỏ là gia tộc, để từ đó "mở rộng ra" cộng
đồng lớn - làng xóm, làng vạn. Có lẽ đây chính là điểm
đồng nhất khá cao về biểu hiện của tín ngưỡng này ở các
vùng đất / vùng biển đã nêu.
Tuy vậy, nếu xem xét một cách thấu đáo thì thò Tiền
hiền ở cư dân ven biển Quảng Nam - Đà Nẵng không phải
không có nét dị biệt, mặc dù là rất nhỏ.
Trước hết, cơ sở thờ tự Tiền hiền ở Quảng Nam - Đà
Nẵng hoặc gắn với ngôi đình hoặc gắn với một thiết chế
thờ tự độc lập, gọi là "Nhà thờ Tiền hiền" hay "Đình thờ
Tiền hiền". Trong ngôn ngữ dân gian, nơi thờ phụng Tiền
hiền dù là nhà hay đình thì còn một dạng tên gọi nữa
thân thuộc hơn, đó là "Nhà thờ chư phái tộc" hoặc "Tổ
đình". Nội dung biểu đạt của ngôn từ đã nói lên chức
năng cơ sỏ thò tự là thờ người có công lập làng, cho dù
- 1 a e -