Page 163 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam
P. 163
hơn các vùng khác. Xêu ở Bắc Bộ, mộ địa vô chủ được quy
tập trong một khu gọi là "bãi tha ma", thường do một cá
nhân được làng cử chăm nom, thì ở Quảng Nam - Đà
xẵng, nơi này được gọi là "mộ / mả Âm linh" hoặc "Nghĩa
trũng". Mộ Âm linh / Xghĩa trũng được cả cộng đồng săn
sóc, gìn giữ, với niềm tự hào vì làm việc nghĩa cử. Cũng
khác Bình Trị Thiên, cư dân Quảng Nam - Đà Nẵng không
phân biệt "Nghĩa trũng" là nơi chôn cất những người vô
thừa nhận, còn "mả làng" là nơi quy tập mồ mả những
Nghĩa sĩ trận vong [48, tr.396]. Thực ra, ở Quảng Nam -
Đà Nẵng cũng có làng mà "Nghĩa trũng" chính là nơi quy
tập hài cốt những người chết trận từ thòi Nguyễn, như
làng Khuê Trung, làng Phưóc Ninh (Đà Nang) chẳng hạn.
Tuy nhiên phổ biến (kể cả trong suy nghĩ của cư dân) vẫn
là Nghĩa trũng - nơi quy tập và nơi yên nghỉ của bách tánh
/ thập loại Cô hồn, trong đó có những người chết vì tai nạn
biển. Đặc biệt hơn, dân biển đã rất coi trọng Cô Bác chết
nước, bất kể có danh tính hay không, là người làng hay từ
nơi khác; chỉ cần "được" là tổ chức chôn cất và cúng bái
thường niên. Hành vi này vừa thể hiện lòng thương người
sâu sắc, vừa biểu hiện nguyện vọng được người chết phù
hộ cho bình an và được mùa.
Phong tục liên quan đến thờ Cô hồn ở Quảng Nam -
Đà Nang cũng có nhiều điểm khác biệt so với các nơi khác,
kể cả vùng Thanh - Nghệ, ở vùng biển Quảng Nam - Đà
1 6 3 -