Page 78 - Thắm Dò Vũ Trụ

Bạn biết gì về vệ tính

lo và vệ tinh Europa của sao Mộc?

Vệ tinh lo có kích thước cỡ Mặt trăng nhưng nó hoạt động rất
mạnh, các núi lửa liên tục phun trên vệ tinh này. Vật chất nóng dâng
đến độ cao 250km trên bề mặt của lo. Điều đó chứng tỏ trong lòng của
lo rất nóng. Tại sao vậy? Lực hấp dẫn do sao Mộc và các vệ tinh khác
tác động lên làm lo liên tục bị biến dạng. Điều đó có nghĩa là một số
phần đá rắn phải chuyển động qua nhau. Ma sát sinh ra làm nóng đá.
Sự nung nóng bằng ma sát này đã được tiên đoán từ trước khi Voyager
đến Mộc tinh. Nhưng việc xuất hiện các núi lửa thì chưa từng được dự
đoán. Núi lửa phun ra các họp chất nham thạch chứa suníua làm cho bề
mặt của lo rất khủng khiếp.
Vệ tinh Europa hoi nhỏ hơn Mặt trăng và nằm cách sao Mộc xa hơn
lo. Điều ngạc nhiên là trên Europa không có miệng núi lửa nào, bề mặt
nó trơn tru rõ rệt. Điều giải thích tốt nhất là bề mặt nó được bao bọc bỏi
một lóp nước dày tới hàng km, lóp trên cũng đã bị đóng băng. Tàu
Galileo đã tói cách bề mặt của Europa 200km và chụp ảnh được nhữiag
chi tiết có kích cỡ 6m. Các bức ảnh cho thấy trên bề mặt của vệ tinh này
có những vết nứt rất giông những vết nứt dài trên băng ở Nam Cực (Trái
đất). Ngoài ra, các bức ảnh còn đưa ra những bằng chứng về việc còn tồn
tại ở thể lỏng dưới lóp băng bao bọc Europa. Đó là những noi có vết nứt,
nước trào ra rồi đóng băng lại. Một miệng núi lửa dường như đã được
nước lấp đầy và đóng băng lại. Các đường nhỏ có thể làm liên tưởng đến
việc nước trong các vết nứt trào ra và đóng băng lại: các đường tối hon có
thể do nước mang theo bụi bẩn phun ra theo các vết nứt dài và đóng
băng lại, các đường sáng hơn có thể do nước sạch hon phun ra sau và
đóng băng. Loại trừ trường họp các núi lửa mói hình thành, các miệng
núi lửa cũ đều đã ngập trong nước và đóng băng lại. Liệu có nước ở
Europa hay không?

- 7 8 -