Page 75 - Thắm Dò Vũ Trụ

nay, rất nhiều tàu thăm dò đã bay trên quỹ đạo của hành tinh đỏ song
vẫn không tìm thấy núi lửa nào hoạt động. Mặt khác, nếu quả thực núi
lửa hoạt động chịu trách nhiệm sản sinh ra loại khí này, thì đó quả thực
là một khám phá quan trọng. Nhiệt giải phóng ra từ núi lửa sẽ làm tan
chảy lượng băng lớn ở gần bề mặt, tạo ra môi trường thuận lọi cho sự
sống nảy mầm. Giả thiết thứ hai là mêtan sinh ra từ quá trình hoạt động
của vi khuẩn. Trên Trái đất, có những vi khuẩn có thể tổng họp mêtan
bằng cách hóa họp hiđrô và cacbon điôxit. Những sừih vật này không
cần ôxi cho quá trình sống, và rất có thể trên sao Hỏa cũng đang tồn tại
những loại vi khuẩn tưong tự. Hai tàu thăm dò song sứìh của Mỹ đã hạ
cánh xuống Hỏa tirủì không thể trả lòi cho nguồn gốc của khí mêtan, bởi
chúng được thiết kế để làm việc vói các cấu trúc địa chất. Tuy nhiên, các
chuyến bay tưong lai có thể mang theo những thiết bị cảm biến phân tích
mêtan, và xác định noi bắt nguồn của chúng.
Tàu thăm dò Opportunity phát hiện ra bề mặt hành tinh đỏ xâm xấp
nước trong một thòi gian dài, không phải chỉ là vài năm mà là nhiều thiên
niên kỉ, đây là thông tin quan trọng nhất đối vói sứ mệnh của nó: các túi
nước từng tồn tại trên bề mặt thiên thể này. Tuy nhiên, những chứng cứ
thu được khi đó chỉ chứng tỏ một sự kiện duy nhất - một kịch bản ẩm ướt -
song không xác định được nó kéo dài trong bao lâu. Phát hiện do Phòng
thí nghiệm Jet Propulsion của NASA công bố, đã đẩy biên giói của thòi kì
này lùi xa hơn nữa, tói những giai đoạn địa chất khác. Sau khi thăm dò
xuống vài mét trong miệng hô khổng lồ Endurance, tàu Opportunity đã
tìm thấy một "sống lưng nhọn" - là một dãy các phiến đá mỏng, thẳng
đứng và lởm chỏm ôm lấy rìa ngoài của một khối đá gốc phăng. Nhóm
nghiên cứu phỏng đoán dãy sống lưng này đưọc hình thành từ một khối
đá nguyên thủy ban đầu, mà một số lóp trong đó bị đứt gãy. Các dòng
nưóc khoáng khi thấm qua những đứt gãy sẽ khoét rỗng chúng, hình
thành các khe rỗng hay mạch ngầm, trong khi chất khoáng lắng lại thành
trầm tích. Những khối trầm tích như vậy rắn hon vật liệu đá xung quanh,
do đó, khi đá bị xói mòn cuốn trôi đi xa, chỉ có dãy trầm tích trụ lại, tạo
thành cấu trúc sống lưng nhọn. Tại lòng chảo Endurance, cho tói nay
nhiều bằng chứng về nước đã được tìm thấy qua 5 tầng địa chất, tói tận
tầng đá gốc, trong đó có các loại khoáng kì lạ, những lỗ rỗng để lại sau quá
tr'mh hòa tan từih thể muối khoáng và các khối hematit hình cầu. Tuy
nhiên, phát hiện về dãy đá sống lưng đã mở rộng đáng kể gia phả đó. Các

75 -