Page 169 - Tâm Lý Và Sinh Lý

thòi cũng biết rõ rằng những sự vật và tình huống làm cho họ sợ hãi chẳng
có gì nguy hiểm đối vói họ cả, thế nhưng không hiểu sao vẫn cứ sợ, không
tài nào dứt bỏ được nỗi sợ hãi đó.
Ngoài chứng sợ đứng trên cao, bệnh sợ hãi còn bao gồm rất nhiều
loại, chẳng hạn chứng sợ giao tiếp, chứng sợ noi đồng không mông
quạnh, chứng sợ phòng kín, chứng sợ đêm tối, chiỉng sợ động vật, chứng
sợ bệnh tật, chứng sợ dụng cụ sắc nhọn, chiíng sợ bẩn, chiỉng sợ sấm sét,
chứng sợ trường học, chứng sợ nước, chứng sợ lửa...
Chiíng sợ hãi trầm trọng có thể ảnh hưởng đến công tác siiìh hoạt
của con người. Ví dụ, những ngưòi sợ đứng trên cao không dám đứng ở
cạnh cửa sổ những toà nhà cao tầng, thậm chí không dám ngồi xem ca
kịch biểu diễn ở những sân khấu trên lầu cao. Ngưòi mắc chứng sợ hãi,
trong khi đối mặt vói những sự vật hoặc hiện tượng làm cho họ sợ hãi
hay ở vào tình cảnh sợ hãi, thường kèm theo chứng bệnh về sirủì lý như
đau đầu, choáng váng, hoa mắt, đau bụng, tai ù... Xung quanh nguyên
nhân gây ra chứng sợ hãi có nhiều ý kiến khác nhau. Có ngưòi cho
những người mắc bệnh này vốn có sẵn trong mình nhân tố di truyền bẩm
sinh. Lại có ngưòi cho rằng, chứng sợ hãi là kết quả tác dụng của những
phản xạ có điều kiện bất lọi đã hình thành. Có nhà tâm lý học đã làm
thực nghiệm sau: Một em trai 11 tuổi tên là Alit rất mạnh khoẻ, vui vẻ,
em không sợ chuột bạch và các động vật nhỏ khác, nhưng rất sợ tiếng rít
đanh sắc ghê rợn khi xiết hai ống nứa vào nhau. Thế là, cứ mỗi khi thả
chuột bạch ra trước mắt Alit, ngưòi thực nghiệm lại xiết hai ống nứa vào
nhau. Cứ làm đi làm lại như vậy nhiều lần, về sau hễ cứ thấy chuột bạch
trước mặt là Alit đã tru tréo lên, mặc dầu không xiết ống nứa. ít làu sau,
thấy mèo, chó, thỏ, Alit cũng hoảng sợ. Quả vậy, có nhiều ngưòi mắc
chứng sợ hãi là do những kích thích bất lọi hồi còn nhỏ. Chẳng hạn, có
nhiều ông bà bố mẹ thường lấy sấm chóp, đêm tối, cọp beo ra doạ trẻ, lâu
dần tạo cho các em tâm lý sợ những hiện tượng và những con vật đó.
Ngoài ra, cũng có thể do những cảnh ngộ nguy hiểm đã từng trải trong
cuộc sống cũng tạo nên chứng sợ hãi. Chẳng hạn, có phi công đã từng
gặp sự cố trong lúc bay, về sau cứ lên máy bay là đâm lo sợ. Trường họp
này cũng như đại thi hào Nguyễn Du đã nói trong Truyện Kiều:

Thiếp như con én lạc đàn
Phải cung, rày đã sợ làn dây cong!

169 >