Page 166 - Tâm Lý Và Sinh Lý

Thuỵ Sĩ thông báo vói dân thành phố Berne rằng: họ sẽ thả từ trên máy
bay xuống hàng trăm đồng hồ loại tốt, tặng cho những ai nhặt được. Lúc
ấy có hành nghìn dân đổ ra các đường phố. Quả nhiên, máy bay đi qua,
hàng trăm đồng hồ từ độ cao hàng nghìn mét roi xuống, những ngưòi
nhặt được vô cùng kinh ngạc: đồng hồ vẫn tích tắc... tích tắc chạy đều
đều... Tin ấy truyền đi, một đồn mưòi, mưòi đồn trăm... Đồng hồ do công
ty sản xuất ra bao nhiêu bán cũng hết.
Tóm lại, mục đích của quảng cáo là thông qua việc cung cấp một loạt
thông tin, làm cho ngưòi tiêu dùng nảy sứìh ưóc vọng và hành vi mua sắm.

“Máy dò kẻ nói dối” là gì?

Nói dối là chuyện thường có trong đòi sống của một số ngưòi. Mặc
dù ai cũng biết nói dối là chuyện không hay, thế rửiưng khi không muốn
một điều gì đó, như đi học, đi làm chẳng hạn, ngưòi ta thường viện lý do
ốm đau, bệnh tật. Nói chung cũng chẳng có ai muốn căn vặn kỹ lưỡng
xem có đúng thực là đau ốm không hay là nói dối, bỏi vì nghỉ một vài
buổi học hay buổi làm thiết nghĩ chẳng hệ trọng gì nhiều lắm. Thế nhưng
trong thực tiễn xét xử tại các phiên toà, nhất là trong thực tiễn tra hỏi và
thẩm vấn, việc phán định xem đối tượng nói thật hay nói dối lại là
chuyện cực kỳ quan trọng. Chmh do nhu cầu thực tiễn trên đã khiến các
nhà khoa học luôn luôn tìm kiếm một phưong pháp nhận biết chúih xác
xem một ngưòi nào đó có nói dối hay không.
Ngay từ năm 1895, nhà tâm lý học tội phạm Lunleroson lần đầu tiên
đã dùng máy móc khoa học dò kẻ nói dối. Khi ngưòi bị tmh nghi được
thẩm vấn xem có liên quan gì vói vụ án hoặc biết gì về vụ án, Lunleroson
đã dùng máy ghi mạch đập để đo sự thay đổi mạch đập và huyết áp của
ngưòi bị thẩm vấn. Đó là chiếc máy dò kẻ nói dối sớm nhất trên thế giói.
Về sau, các nhà khoa học phát hiện ra rằng, nếu chỉ phán đoán xem
ngưòi bị tình nghi có nói dối hay không dựa mỗi vào sơ đồ biểu diễn sự
thay đổi mạch đập và huyết áp rõ ràng tỷ lệ thành công không cao. Thế
nhưng, chúih cũng từ đó, mọi ngưòi có được sự gọi mở; có thể phán đoán
xem đối tượng bị tình nghi có nói dối hay không thông qua những máy
móc khoa học ghi ký sự thay đổi phản ứng sinh lý của y. Năm 1914, nhà

< 166 >