Page 201 - Sổ Tay Chuyên Ngành Cơ Khí

39. HÀN

D o sự p h á t triể n của n h iề u phương p h áp h à n cũ n g n h ư n h iề u lo ạ i th ép và
v ậ t liệ u k im lo ạ i m ớ i có tín h h à n cao, h à n trở th à n h quy trìn h g h ép n ố i v ậ t
liệ u k im lo ạ i được sử d ụ n g n g à y cà n g rộ n g rã i. P h ầ n n à y sẽ t r ìn h b à y tóm
tắ t các phương p h áp v à quy trìn h h à n th ô n g d ụng, cung cấp th ô n g tin cơ
b ả n v à g iá t r ị về công n ghệ h à n , gồm cả tra n g th iế t b ị, quy tr ìn h , v ậ t
liệu,..., tín h châ”t, v à an to àn tro n g thực h à n h h à n .
AN TOÀN TRONG CÔNG NGHỆ HÀN
H à n lu ô n lu ô n tiề m ẩ n các đ iề u k iệ n ngu y h iể m ; n h iệ t độ rấ t cao, sứ d ụng
k h í dễ c h á y n ổ , k h ó i độc,... k im lo ạ i n ó n g c h ả y v ă n g tóe,., c ầ n k iể m soát
c h ặ t chẽ các n g u y cơ n à y để bảo đ ảm an toàn k h ô n g c h ỉ cho thợ h à n m à
còn cho cả p h â n xưởng.
C á c yê u cầu a n to àn cơ b ả n bao gồm : thợ h à n p h ả i m ặc y ph ục bảo hộ
đ ú n g ch ủ n g lo ạ i bảo vệ da trước á n h sá n g ch ó i p h á t ra từ hồ quang, đội
nó n h à n để bảo vệ m ặ t v à m ắt, y phục p h ả i có k h ả n ă n g ch ố n g c h á y , m an g
g ià y bảo hộ, g ăn g ta y da, tạp dề,... K ín h lọc sán g trê n nó n bảo hộ (nón h à n )
cho p h ép thợ h à n qu an sá t hồ q u an g h à n như ng p h ả i đủ để bảo vệ m ắt.
T h ô n g gió tốt là d iề u k iệ n b ắ t buộc k h i h à n tro n g k h u vực c h ậ t hẹp.
K h u vực là m v iệ c p h ả i sạ ch v à tra n g th iế t b ị được bảo trì đú ng yêu cầu.

CÁC PHƯƠNG PHÁP HÀN
C á c phương p h áp v à công n ghệ h à n có th ể được c h ia th à n h n h iề u nhóm :
h à n k h í o x y -a ce th y le n e , h à n hồ q u an g k im lo ạ i bảo vệ , h à n hồ q u an g k h í
bảo vệ , h à n hồ q u an g k h í đ iệ n cực w o lfram ,... T h u ậ t ngữ “bảo v ệ ” được h iếu
là sự tạo th à n h m ô i trư ờng k h í có k iể m so át xung q u an h v ù n g h à n để bảo
vệ v ũ n g c h ả y k im lo ạ i h à n , trá n h các k h í oxy, n itro g e n ......x â m n h ậ p .
HÀN KHÍ OXY-ACETHYLENE
H à n k h í o x y -a ce th y le n e có lẽ là phương p h áp h à n k h í lâ u dời n h ấ t, xu ất
h iệ n vào nửa cuố i th ế k ỷ X I X v à n g à y n a y v ẫ n còn sử d ụ n g vớ i cách thức
h ầ u n h ư k h ô n g có các th a y đ ổ i đ á n g kể ; d ân g ia n thường gọi đơn g iả n là
h à n -c ắ t gió đ á, vớ i gió có n g h ĩa là oxy v à đá là nguồn tạo ra ace th yle n e .
Q u y t r ìn h n à y r ấ t lin h h o ạ t, vớ i c h i p h í rấ t th ấ p như ng h iệ u quả k h á cao.
N g à y n a y , ứ ng d ụ n g rộ n g r ã i n h ấ t của phương p h áp n à y là h à n bảo t rì,
h à n các ố n g n h ỏ , sửa chữ a k h u n g sườn xe hơ i, h à n v ậ t liệ u m ỏng, v à các
công t r ìn h n g h ệ th u ật. N h iệ t độ cao p h á t s in h do quá t r ìn h c h á y dược d ùng
để h à n h o ặc c ắ t k im lo ạ i, tù y theo k iể u m ỏ đốt.
T ro n g quá t r ìn h h à n k h í o xy-a ce th yle n e , liê n k ế t được tạo ra từ n h iệ t
của n gọ n lử a c h á y giữ a a ce th yle n e v à oxy, có hoặc k h ô n g có k im lo ạ i đ iề n
vào (que h à n ). N g ọ n lử a o xy-a ce th yle n e có th ể đ ạ t đ ến n h iệ t độ rấ t cao,
k h o ả n g 2700°c, là m n ó n g c h ả y h a i m ép của các c h i tiế t h à n v à que h à n (để

201