Page 121 - Sổ Tay Chuyên Ngành Cơ Khí
P. 121
28. TRUYỀN ĐỘNG BÁNH RĂNG
Có thể coi bánh răng thẳng là loại bánh răng cơ băn, do mọi kiểu bánh
răng khác đều được phát triển từ loại bánh răng này. Bánh răng cơ bản có
các răng thẳng và song song với đường tâm lỗ. Bánh răng thẳng có thể
chạy với bánh răng thẳng khác trên các trục song song, với các bánh răng
trong trên các trục song song, và với thanh răng. Thanh răng, thực chất là
bánh răng duỗi thẳng. Bánh răng nhỏ trong cặp bánh răng thường là
bánh răng truyền dộng, còn bánh răng lớn là bánh răng dược truyền động.
HỆ THÔNG THÂN KHAI
Biên dạng thân khai thường dùng cho các
răng bánh răng. Đây là đường cong khai
triển từ đường tròn, Hình 28-1. Đường tròn
càng lớn, bán kính cong càng lớn, và đối với
thanh răng - về cơ bản là bánh răng lớn vô
hạn — là dạng thắng hoặc phẳng.
Hệ thống thân khai bánh răng dựa trên thân khai.
thanh có các ràng thẳng hoặc phẳng hai bên.
Các bên của từng răng nghiêng về phía đỉnh
tâm theo góc được gọi là góc áp lực, Hình
28-2. Góc áp lực 14°30’ là góc chuẩn được dùng
trong nhiều năm; tuy nhiên góc áp lực 20°
ngày càng thông dụng. Ngày nay bánh răng
14°30’ thường chỉ giới hạn để thay các bánh
răng cũ. ưu điểm của bánh răng 20° là độ bền
và tính chống mài mòn cao hơn, đồng thời sử
dụng bánh răng nhỏ với số răng ít hơn.
Điều đặc biệt quan trọng là phải biết góc áp suâ't khi các bánh răng
tương hợp, do tất cả các bánh răng chạy với nhau phải có cùng góc áp lực.
Nhiều kiểu thiết kế bánh răng phát triển từ bánh răng thẳng. Dù được
sứ dụng rộng răi trong công nghiệp, nhưng
nhiều bánh răng có thiết kế và quy trình chế
tạo khá phức tạp. Một số kiểu thông dụng là
bánh răng côn, bánh răng xoắn, bánh vít,...
Mỗi kiểu lại có các biến thể thiết kế riêng.
BƯ0NG KÍNH BƯỚC VÀ KHOẢNG CÁCH TÂM
Các vòng tròn bước là những đường tròn
tưởng tượng tiếp xúc với nhau khi hai bánh
răng tiêu chuẩn ăn khớp đúng với nhau, Hình
28-3. Đường kính vòng tròn bước được gọi là
đường kính bước của bánh răng. Khoảng cách
121
