Page 184 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

Ọ ỉ/Íi/I Ịìc ỉ>ann iịiao rà <</< sứ ỉlhìn ticii AỉVu... 185

bảng có tiết tháo, tâm huyết ở thời Hậu Lê trong Lịch sử
Việt Nam. Trong lịch sử giao bang với các triều đại và sĩ dân
phương Bắc Nguyễn Tông Quai có 2 cống hiến đặc sắc. Một
là khai sáng dòng ca Nôm sứ trình cùng với tài thơ đi sứ;
Hai là thể hiện tâm chí ái quốc và bản linh văn hoá vô tốn
bất dị cúa sứ thần đại Việt trên đất nước Đại Thanh.
Nguyễn Tông Quai một sứ thần không những hai lần
hoàn thành trọng trách cúa một nho thần trung tâm ái quốc
mà ông còn là nhà giáo, nhà thơ. ông có những trang thơ rất
hay miêu tả cảnh vật đất nước và khí thế của dân tộc cùng
những dũng thơ chân thực và đầy tình nhân ái.
Khi từ bỏ chốn quan trường ông về quê nhà mở lớp dạy
học, học trò của ỏng như Lê Quý Đôn, Đoàn Nguyễn
Thục... đều là danh sĩ của đất nước. Hồ Sĩ Đống tôn vinh
“Tiên sinh giữ đạo chính, ghét kẻ tà, khi bị ké hằn thù vu
cáo mà bị tội, song lúc tiên sinh trở về vườn thì danh vọng
lại càng trong” (Tựa Sứ hoa tùng vpih).
Chuyến đi sứ lần thứ nhất, khi xướng họa thơ văn, các
nho sĩ nhà Minh đã nghiêng mình thán phục là tài thơ của
sứ thần họ Nguyễn đáng sánh ngang với các bậc đại gia thời
Đường, Tống.
Đi sứ về, Nguyễn Tông Quai bị bọn hoạn quan ganh
ghét dèm pha nhưng khi bàn đến việc cử người lo nhiệm kỳ
công sứ mới thì triều đình Lê - Trịnh lại thấy khó có thể
chọn ai ngoài Nguyễn Tông Quai làm chánh sứ.
Khi dến Yên Kinh (thù đô nhà Thanh) gặp lại những
gương mặt nãm xưa, có viên quan nhà Thanh dã hỏi móc rằng:
- An Nam hết nhân tài rồi hay sao mà lần công sứ nào
cũng thấy cử ỏng đến vậy?
Nguyễn Tông Quai thản nhiên đáp: