Page 232 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

Trước một trận mưa đen mịt tối, tất thảy người mà tự thảy quỷ, một vùng chôn
kẻ cực người sang. Sau ba hổi trống dục loa dổn, biết phận là biết đâu duyên, ba
thước lấp anh hay chú vụng".
Người gây ra thảm cảnh đó là quân đội xâm lược Pháp:

“Ai ngờ vận trời năm Ất Dậu, tiết tháng năm còn dưới tuần trăng.

Ghê thay luồng sóng ở Tây phương, quân đội Pháp kéo lên bắn tóe,

Trận khói lửa đưa người chín suối, mất xác mất thây.

Nào sang hèn rồi kiếp ba sinh, hết hồn hết vía”

Trước thảm cảnh đó, cẩu mong cho các hồn chóng siêu thoát, xin tinh linh các
đấng phò trì cho Tổ quốc trường tồn. Đó là ý nghĩa mà bài văn tế muốn truyền đạt:

“Nào hồn đông hồn tây, hồn nam hồn bắc, chẳng đâu không gọi hồn về.

Hỡi cô phu, cô phụ, cô tử, cô thần, may hãy còn mình, mình cúng.

Cúng cha anh chú bác, thím mợ cô dì ta cả thảy, đau đoàn sau cùng đau đoàn
trước, tình nhất sinh nhất tử sơ khác gì thân.
Này hương hoa vàng giấy, xôi rượu muối trà, chút gọi rằng nếm lấy hơi, xin
nếm lấy lòng, nghĩa đồng chủng đồng bào, thác xem như sống.

Hỡi tinh linh các đấng, phòng trì cho Tổ quốc trường tồn.

Này quốc ngữ đôi hàng, ao ước những chí thành năng động. Thương ôi! Xin
hưởng”.

Buổi tối là lễ đăng đàn chẩn tế do các nhà sư đảm nhiệm. Chủ lễ là một vị hòa
thượng, tuổi cao đức trọng, đứng dọc hai bên là sáu vị kinh sư. Ý nghĩa của lễ đăng
đàn này là cầu nguyện cho các hương linh được siêu thoát.

Sau cuộc lễ là hình thức phóng sinh: Chim, lươn, cá...

Trong lễ “đăng đàn chẩn tế”, vị hòa thượng chủ lễ thỉnh thoảng lấy tay vốc từng
nắm xôi và đổng tiền kẽm đặt sẵn trong một cái khay lớn vất ra sân. Đám trẻ con
chen chúc nhau lượm các đồng tiền trên lấy đây đeo cổ để trừ yêu ma quỷ quái.

Sau kỳ lễ tế, vào ngày 12 tháng 6 âm lịch có tục đi chạp mộ tập thể những
người tử nạn trong ngày thất thủ kinh đô. Địa điểm là nơi gần lăng cụ Kinh Tế, trên
đường vào chùa Trà Am, có hai đám mộ tập thể chôn người tử nạn trong biến cố
23/5) tại núi Ngự Bình (những người này được vùi sơ sải, đến khi dọn tử thi trong
thành nội, người ta nhận thấy khu vực có nhiều tử thi nhất là vùng sát với miếu âm
hổn hiện tại. Có lẽ con đường dẫn đến cửa Chính Đông là con đường dân chúng ào
ào chạy loạn, quân Pháp vào thành cũng theo cửa Chính Đông nên sự sát hại thật
thảm khốc. Khi đào mộ cải táng, người ta thấy có mũ mang, bài ngà quan lại lân
234