Page 231 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

Đặc biệt trong lễ cúng 23 tháng 5 này, từ gia đình cho đến tập thể, phải nhớ có một
bình lớn nước hoặc một thùng nước chè đầy và một đống lửa đốt bên cạnh bàn thờ
cúng. Người cúng tin rằng các âm hồn sẽ đến uống nước và sưởi ấm bên đống lửa,
vì nhiều người trong biến cố đã chết khát, và chết lạnh lẽo dưới ao, hồ, sông suối

trong rạng ngày 23 tháng 5.
Đó là lòng thương người chết vất vưởng dọc đường, dọc sá nên bàn cúng phải
đặt trước sân, nếu là người thân và chết ỏ trong nhà thì mới bày bàn cúng ỏ bàn
thờ. Rõ ràng tập tục cúng âm hồn này thể hiện một tấm lòng nhân hậu bao la của

người cư dân xứ Huế.
Nghi thức cúng âm hồn trang trọng nhất được tổ chức tại các am miếu trong
thành phố Huế. Miếu âm hồn được thành lập lâu năm nhất là ngôi miếu ô góc
đường Mai Thúc Loan và Lê Thánh Tôn hiện tại, nằm ở phía đông nội thành, cách
cửa Đông Ba chừng 300 mét, ngôi miếu này được xây dựng vào năm 1895, sau
biến cố thất thủ kinh đô mười năm, trải qua các cuộc đổi thay, nay vẫn còn.

Tiến trình nghi lễ cúng tại miếu âm hồn hằng năm như sau:

Ngày 22 tháng 5, dựng rạp ngoài trời, trang hoàng khu vực cúng tế ỏ miếu và
bàn cúng lễ ỏ ngoài trời. Có năm lại thiết lập đài chiến sĩ trận vong trước miếu.

Sáng 23 tháng 5, khoảng 7 giờ sáng làm lễ khai kinh, tụng kinh.

Trưa 23 tháng 5, cúng ngọ theo nghi thức tôn giáo.

Chiều 23 tháng 5, lúc 14 giờ làm lễ tế cúng âm hồn theo nghi thức tế lễ của
Khổng giáo. Quan trọng nhất là ông chủ tế và ông xướng lễ. Tại đài chiến sĩ trận
vong thì làm lễ truy điệu.

Các người đảm nhiệm việc cúng lễ y phục chỉnh tề theo quy định. Phường bát
âm được mời đến để cử nhạc trong buổi lễ.

Qua nhiều bản văn tế sưu tầm được, chúng ta thấy người viết văn đã truyền
một niềm xúc động vô biên cho người dự lễ:

“Lô nhô trẻ dìu già, ông dắt cháu, chân còn di dầu gục lìa vai.
Lao nhỏ con khóc mạ, vợ kêu chổng, tiếng chưa ngớt xương đã chất đống.

Oan uổng quá mấy ông trôn võng, thinh lình sét đánh, sống chẳng trọn đời.

Tội tình thay lũ trồ trong nôi, cắt cớ sao sa, chết dờ trắng bụng.

Thương mấy cụ khlông sơn nón đấu, nặng nợ cơm vua áo chúa, được da ngựa
bọc thây mới sướng, tức vì sao “tử bất thành danh".

Tủl mấy cô áo chít quai trơn, vul nlểm tài tử giai nhân, nỡ vũng bùn chôn ngọc
cho cam, uổng cái sổ “sinh nhi vô dụng”.

233