Page 86 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam
P. 86
... trong lick sử V iít N a m 87
nho học xứ Hải Đông.
Bấy giờ, thời nhà Trần có Chiêu Quốc vương Trần
ích Tắc, là ngitời hay chữ, mở học đường, Mạc Đĩnh
Chi xin vào học (Phía bên phải phủ đệ của mình, ích
Tắc mở học điíờng để chiêu tập văn sĩ khắp nơi về và
tạo điều kiện đào tạo ăn học miễn phí. Trong số ngiíời
từng qua phủ Chiêu Quốc có Mạc Đĩnh Chi, Trương
Hán Siêu, và rất nhiều nhân tài khác, rất có thể là một
biện pháp gây dựng lực lượng nhân tài nòng cốt phục
vụ mưu đồ riêng, khi không phải ông mà là hoàng
huynh Trần Hoảng của ông mới được vua cha trao ngôi
báu). Lííc đó Đĩnh Chi mới 4 - 5 tuổi, nhưng đã tỏ ra
hết sức thông tuệ, được mệnh danh là tliần đồng.
Khoa Uii Giáp Thìn (1304), tlii Hội, Mạc Đũih Chi đỗ
Hội nguyên, tliỉ Đình, ông đưỢc chấm đỗ Trạng nguyên,
nlníng khi vào ra mát nhà vua, vua Trần Anh Tông thấy
ông tướng mạo xấu xí, có ý không muốn cho ông đỗ đầu.
Biết ý, ông đâ làm bài "Ngọc tỉnh liên phú”. Đó là bài phú
bằng chữ Hán đổ gỉíi gắm chí khí của mình. Bài phú đề
cao được phẩm chất trác việt và phong thái cao quý của
một người khác tlurờng, vượt xa ngiíời kliác về mọi mặt:
Song không muốn a dua với ngiíời tầm tliường để mong
cho đời biết đến. Ông dùng h'mh hrợng một bông sen
sinli ra trong gicng ngọc ở núi Hoa Sơn do một vị đạo sĩ
kỳ dị hái mang xuống cõi trần. Vua Trần Anli Tông xem
xong khen là tliiên tcú mới cho đậu 1'rạng nguyên. Aiứi
Tông xem bài pliú thấy rô tài hoa, hf cách của ông, nên
cảm phục và cho đỗ Trạng nguyên. Sau đó, để tỏ lòng ưu
ái ngiíời tài, nhà vua cho dẫn ông và hal người kliác đỗ
Tam khôi là Bảng nhãn Bùi Mộ và Thám hoa Trương
