Page 257 - Bài Văn Mẫu

V

ổ đoạn này, điểm đỉnh của mâu thuẫn kịch đã được tác giả thể hiện qua sự
dằn vặt, giằng xé đau đớn của hồn Trương Ba. Mỏ đầu là cảnh hồn Trương Ba
trong thân xác anh hàng thịt ngồi ôm đầu một hồi lâu rồi đứng vụt dậy, nói
những câu đầy bực bội, bức xúc: Không I Không! Tôi không muốn sống như
thế này mãi ì... Tôi chán cái chỗ ỗ không phải của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi!
Cái thân thể kềnh càng thô lỗ này, ta bắt đẩu sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức
khắc I Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng nhỉ, để nó được tách ra khỏi cái
xác này, dù chỉ một lát!
Tiếp sau đó, hồn Trương Ba tách khỏi thân xác anh hàng thịt và cuộc đối
thoại giữa hồn và xác bắt đầu. Dưới lớp vỏ ngôn ngữ của những lời đối thoại
là nhiều tầng nghĩa khác nhau, tuỳ thuộc vào trình độ của người xem kịch. Lưu
Quang Vũ rất chú ý đến việc dùng ngôn ngữ để phản ánh tính cách và bản
chất nhân vật. Xác hàng thịt lên tiếng với giọng điệu mỉa mai, chế giễu và phủ
nhận những cố gắng giải thoát của hồn Trương Ba: Vô ích, cái linh hồn mờ
nhạt của õng Trương Ba khốn khổ kia ơi, õng không tách ra khỏi tôi được đâu,
dù tồi chỉ là thân xác... Hổn Trương Ba đáp lại với thái độ vừa ngạc nhiên vừa
coi thường : A, mày cũng biết nói kia à ? Vô lí, mày không thể biết nói I Mày
không có tiếng nói, mà chỉ là xác thịt âm u đui mù... Hoặc nếu có, thì chỉ là
những thứ thấp kém, mà bất cứ con thủ nào cũng có được: thèm ăn ngon,
thèm rượu thịt...
Lưu Quang Vũ kế thừa tư tưởng của truyện cổ dân gian, tiếp tục khẳng
định vai trò quan trọng của linh hồn so với thể xác. Thế nhưng tác giả đã để
cho cuộc tranh luận giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt không kém phần gay
go, quyết liệt. Có những lúc tiếng nói của xác thịt dường như lấn át cả tiếng
nói của linh hồn, đẩy linh hồn vào thế lúng túng, bị động: Nhưng tôi là cái
hoàn cảnh mà ông buộc phải quy phục!... Sao ông có vẻ khinh thường tôi thế
nhỉ? Tôi cũng đáng được quý trọng chứ! Tôi là cái bình để chứa đựng linh hồn.
Nhờ tôi mà ông có thể làm lụng, cuốc xôi. ông nhìn ngắm trời đất, cây côl,
những người thân... Nhờ có đôi mắt của tôi, ồng cảm nhận thế giới này qua
những giác quan của tôi... Khi muốn hành hạ tâm hồn con người, người ta xúc
phạm thể xác... Những vị lắm chữ nhiều sách như các ông hay vin vào cớ tâm
hồn là quý, khuyên con người ta sống vì phần hồn, để rồi bỏ bê cho thản xác
họ mãi khổ sở, nhếch nhác... Mỗi bữa tôi đòi ăn tám, chín bát cơm, tôi thèm ăn
thịt, hỏi có gì là tội lỗi nào ? Lỗi là ở chỗ không có đủ tám, chín bát cơm cho tôi
ăn chứ!... Tôi thông cảm với những “trò chơi tâm hồn của ông”. Nghĩa là :

256