Page 126 - Bài Văn Mẫu

V

xé vai áo, đánh tới tấp. A Phủ mang dáng dấp và hình ảnh của một chàng trai
hào hiệp trong dân gian: to lớn, khoẻ mạnh, can đảm và nghĩa khí. Chàng trai
ấy không sợ đối mặt với bọn con quan ; ngược lại, anh thẳng tay trừng trị
chúng vì chúng dám quấy phá cuộc vui xuân của bạn bè mình. A Phủ nắm lấy
cái vòng cổ bạc có tua chỉ xanh đỏ của A sử - dấu hiệu con cái nhà quan - để
kéo dập đầu nó xuống, xé áo nó ra mà đánh tới tấp cho hả giận.
Đoạn văn tả cuộc xử kiện là bức tranh phong tục sinh động của xã hội
phong kiến ỏ miền núi Tây Bắc: Bọn chức việc khắp vùng Hồng Ngài đến
nhà thống lí Pá Trà dự đám xử kiện. Các lí dịch, quan làng, thống quán, xéo
phải đội mũ, quấn khăn, xách gậy, cưỡi ngựa kéo đến xù kiện và ăn cỗ.

Trong nhà thống lí đã bày năm cái bàn đèn. Khói thuốc phiện tuôn ra các lỗ
cửa sổ tun hút xanh như khói bếp. Cả những người chức việc bên làng A Phũ
cũng tới. Nhưng chỉ bọn con trai làng ấy phải ngồi khoanh tay cạnh A Phủ vì họ
bị gọi sang hầu kiện, còn bọn chức việc thì nằm dài cả bên khay đèn. Suốt từ
trưa cho tới hết đêm, mấy chục người hút. Trên nhất là thống lí Pá Tra, thống lí
Pá Tra hút xong một lượt năm điếu, đến người khác hút, lại người khác hút, cứ
thế lần lượt xuống tới bọn đi gọi người về dự kiện. Chỉ có đàn bà ngồi trong
buồng hoặc đi lại bên ngoài dòm ngó đám xử kiện và A Phủ quỳ chịu tội ở xó
nhà, là không được dự tiệc hút ấy. Lúc một loạt người vừa hút xong, Pá Tra
ngồi dậy, vuốt ngược cái đầu trọc dài, kéo đuôi tóc ra đằng trước, cất giọng lè
nhè gọi:

- Thằng A Phủ ra đây.
A Phũ ra quỳ giữa nhà. Lập tức, bọn trai làng xô đến, trước nhất, chắp tay
lạy lia lịa tên thống lí Pá Tra rồi quay lại đánh A Phủ. A Phũ quỳ chịu đòn, chỉ
im như cái tượng đá.

Cứ mỗi đợt bọn chức việc hút thuốc phiện xong, A Phũ lại phải ra quỳ giữa
nhà, lại bị người xô đến đánh. Mặt A Phủ sưng lên, môi và đuôi mắt giập chảy
máu. Người thì đánh, người thì quỳ lạy, kể lể, chũi bôi. Xong một lượt đánh,
kể, chửi, lại hút. Khói thuốc phiện ngào ngạt tuôn qua các lỗ cửa sổ. Rồi Pá
Tra lại ngóc cổ lên, vuốt tóc, gọi A Phủ... Cứ như thế, suốt chiều, suốt đêm,
\
càng hút, càng tỉnh, càng đánh, càng chửi, càng hút.
Qua cách miêu tả tỉ mỉ, sinh động, người đọc nhận thấy sự hiểu biết cặn
kẽ, tường tận của Tô Hoài về thực tế cuộc sống và phong tục tập quán của xứ

125