Page 269 - Những bài Làm Văn 12

muôn đời. Cuối cùng, mạch suy tưởng của tác giả dẫn đến một chân lí khái
quát: Đất Nước của Nhân Dân, Đất Nước của ca dao thần thoại.
Khác với các nhà thơ trước, khi viết về đất nước thường dùng những hình
ảnh kì vĩ, mĩ lệ, mđng tính biểu tượng, Nguyễn Khoa Điềm đã chọn cách thể
hiện rất tự nhiên và bình dị:
Khi ta lớn lên Đất Nước dã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa..."

mẹ thường hay kể.
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bầy giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thưdng nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sưdng xay, giã, giần, sàng

Đất Nước có từ ngày đó...
Trong đoạn thơ này, Nguyễn Khoa Điềm blày tỏ cảm xúc và suy tưởng của
mình về Đất Nước dưới hình thức trò chuyện tâm tình, tạo ra một cảm giác gần
gũi, thân thiết. Nhà thơ lấy chất liệu từ văn hoá dân gian, từ ca dao, tục ngữ,
từ đời sống quen thuộc hằng ngày. Bỏi vậy nên không gian nghệ thuật được
mở rộng ra nhiều chiểu và hình tượng thơ trở nên trữ tình, bay bổng.
Đất Nước ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình, từ lời kể chuyện ngày
xửa ngày xưa của mẹ, từ các phong tục tập quán có từ lâu đời: Miếng trầu bây
giờ bà àn, Tóc mẹ thì bới sau đẩu. Đất Nước có từ khi dân mình biết trồng tre
mà đánh giặc. Đất Nước hình thành từ tình nghĩa vỢ chồng thuỷ chung, Cha
mẹ thưdng nhau bằng gừng cay muối mặn, từ quá trình lao động bền bỉ của
dân tộc; từ hình ảnh hạt gạo ta ăn hằng ngày thấm đẫm mồ hôi một nắng hai
sưdng. Câu thơ: Cái kèo, cái cột thành tên diễn tả thời gian hơn là không gian.
Phải bao năm tháng những vật dụng hằng ngày trong nhà mới có tên để gọi.
Đấy cũng là quá trình sinh thành của Đất Nước từ không đến có, từ nhỏ hẹp
tới lớn lao. Tất cả những điều đó làm cho khái niệm Đất Nước trở nên gần gũi,
thân thiết đối với mỗi con người.
Có thể coi đoạn thơ mỏ đầu là câu trả lời cho câu hỏi: Đất Nước có tự bao
giờ ? Lịch sử lâu đời của đất nước Việt Nam được cắt nghĩa không phải bằng

268