Page 123 - Những bài Làm Văn 12

II. BÀI LÀM

Văn học có bốn chức năng: nhận thức, giáo dục, thẩm mĩvà giải trí. Trước
hết, phải kể đến chức năng nhận thức. Chức năng nhận thức thể hiện ở vai
trò phản ánh của văn học. Văn học là tấm gương phản chiếu đời sống. Nó có
thể đem đến cho người đọc một thế giới tri thức mênh mông về đời sống con
người qua các giai đoạn lịch sử khác nhau, ở khắp mọi nơi trên thê' giới. Có
người nói: Văn học là bộ bách khoă toàn thư về cuộc sống. Tuy nhiên, văn
học không đơn thuần phản ánh hiện thực mà chủ yếu là giúp con người nhận
thức đúng đắn hơn, sâu sắc hơn về bản thốn mình và mối quan hệ tổng hoà
trong cuộc sống, góp phần giáo dục con người thông qua tác phẩm. Người ta
gọi đó là chức năng giáo dục của tác phẩm văn học.
Văn chương nuôi dưỡng tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của con người. Định
nghĩa nổi tiếng của nhà văn hiện thực Nga Mác-xim Go-rơ-ki: Văn học là nhân
học trước hết nhấn mạnh đến mục đích của văn học là giúp con người hiểu
được bản thân mình, nâng cao niềm tin vào bản thân và làm nảy sinh khát
vọng đi tìm chân lí, dũng cảm đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác, hướng tới
cái đẹp, cái thiện của cuộc đời. Văn chương chân chính phải, phục vụ con
người, phải phản ánh đời sống vật chất, tinh thần của con người với những
niềm vui, nỗi đau đời thường. Nhà thơ Tố Hữu nhận xét: Văn học không chỉ là
văn chưdng mà thực chất là cuộc đời. Văn học sẽ không là gì cả nếu không vì
cuộc đời mà có. Cuộc đời là ndi xuất phát, cũng là ndi đi tới của văn học. Nói
đến chức năng giáo dục của văn học là nói đến khả năng dẫn dắt và định
hướng. Văn học đến với con người bằng con đường tình cảm. Nó đem lại cho
người đọc những rung cảm sâu xa trước khung cảnh tươi đẹp của quê hương,
đất nước, trước trạng thái muôn màu muôn vẻ của cuộc sống xung quanh và
nhất là trước sự phong phú, đa dạng của thế giới tâm hồn.
Văn chương chân chính có khả năng cảm hoá, nhân đạo hoá con người. Nó
góp phần vào việc hình thành nhân cách', hoàn thiện đạo đức, giúp con người
sống tốt đẹp hơn. Các tác phẩm văn học đích thực có khả năng giáo dục rất
lớn, xứng đáng là những người thầy, người bạn đáng tin cậy của chúng ta.

Từ ngàn xưa, văn học dân gian đã làm tốt chức năng giáo dục. Những thiên
thần thoại, cổ tích, truyền thuyết, ngụ ngôn, truyện cười... đều nhằm phản ánh
hiện thực đời sống dưới những góc độ, màu sắc khác nhau. Nhưng bao trùm
lên hết thảy vẫn là khát vọng hiểu biết và chinh phục, là ước mơ công lí, chính

122