Page 300 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

còn con đường nào khác, muốn giữ quyền sống, muốn được tự do, con người Tây
Nguyên phải đứng dậy cầm lấy vũ khí. Chân lí cách mạng, con đường tất yếu này
được nhà văn gửi gắm qua lời cụ Mết: “Nhớ lấy, ghi lấy. Sau này tau chết rổi, bay
còn sống phải nói lại cho con cháu: chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo!... “
Làng Xô Man chính là một rừng xà nu dồi dào sức sống, thách thức kẻ thù
giữa đại ngàn Tây Nguyên hùng vĩ. Tạo nên rừng gồm nhiều thế hệ cây. Bức tranh
tập thể Xô Man anh hùng gồm nhiều thê hệ con người đồng lòng đổng sức. Hình
ảnh xà nu tượng trưng cho các thế hệ con người nhanh chóng trưởng thành trong
khói lửa chiến tranh. Thế hệ này già cả hoặc gục ngã, có ngay các thế hệ sau tiếp
nối đảm đương sứ mệnh đánh giặc, bảo vệ quê hương. Trước khi kể lại với dân
làng một trang sử bi hùng của Xô Man gắn cùng một quãng đời Tnú, cụ Mết đã tự
hào sang sảng; “Không có cây gi mạnh bằng cây xà nu đất ta. Cây mẹ ngã, cây
con mọc lèn. Đố nó giết hết rừng xà nu này!... Nói về cây xà nu song lời cụ Mết
toát lên niềm tự hào chính đáng trước sức sống quật cường, bền bỉ của thiên
nhiên, con người quê hương. Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, “đã có bốn năm
cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời... Chúng
vượt lên rất nhanh, thay thế những cây đã ngã.” Từ eụ Mết qua Tnú, Mai đến Dít
rồi Heng... ấy là những thế hệ xà nu hiện lên thật đẹp, thật rõ nét chỉ trên chưa đầy
mười lăm trang truyện ngắn. Chuyện của một đời, của nìột thời được nhà văn kể
chỉ trong một đêm và được cô nén trong một durịổ lượng rất vừa phải.
Trong rừng, ít có loài cây nào ham ảnh tíắng mặt trời như cây xà nu. “Nó
phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao
xuống từng luống lớn thẳng tắp, lóng lành vỏ số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra,
thơm md mànự\ Nguyễn Trung Thành đã tạo dựng một không gian khoáng đạt
ngập tràn ánh sáng với những cây xà nu vươn thẳng song song cùng những luồng
nắng, với màu vàng lấp lánh của bụi cây, với hương vị ngạt ngào tỏa khắp... Bức
tranh này khiến ta tự nhiên liên tưởng tới lòng khao khát tự do, sự vươn theo lí
tưởng cách mạng của con người Tây Nguyên. Cây xà nu ham ánh nắng mặt trời
cũng như người Tây Nguyên yêu tự do. Cây xà nu cần ánh nắng mặt trời để tồn tại
và phát triển cũng như người Tây Nguyên phải tìm đến ánh sáng của Đảng thì mối
có quyền sống, mới được hạnh phúc. Chân lí của lịch sử tương đồng thật tự nhiên
với qui luật của trời đất thiên nhiên. Chính ý nghĩa tượng trưng này tăng thêm chất
thơ, chất lãng mạn bay bổng cho hình ảnh xà nu.
Tượng trưng cho sự ngay thẳng, tính cần cù, lòng yêu thương, tâm hồn lạc
quan trong gian khó của con người Việt Nam chúng ta đã có hình ảnh cây tre. Với
truyện ngắn này, biểu tượng cho con người Tây Nguyên kiên cường bất khuất,
thủy chung đến cùng với lí tưởng cách mạng, chúng ta lại có hình ảnh cây xà nu.
Sự kết hợp hài hòa các tầng lớp ý nghĩa qua cảm hứng say mê, qua ngòi bút giàu
tính tạo hình và thấm đượm chất thơ của Nguyễn Trung Thành khiến cho hình

299