Page 69 - Nghề Thủ Công Truyền Thống Việt Nam

Ngày giỗ tổ người các nơi xa đều mang những vật phẩm

gò đồng do mình làm đặt trên hương án thờ tả. Việc tế

tổ được giao cho người đứng đàu ở các họ lớn, là những

người đứng đầu phường nghề ở các xóm. Những vị đứng

đâu ấy gọi là các cụ trùm, hương trùm hay là nóc các cụ

trùm. Chỉ nóc các cụ trùm mới được giao vai tế chủ còn lý

dịch chức sắc hay quan viên trong làng không được đảm

nhận trọng trách này vì họ không đại diện cho nghề.

Lễ vật dâng lên trong ngày tế tổ gọi là cỗ soạn, mỗi xóm

biện hai mâm, ngoài ra có thêm xôi gà oản quả bánh trái...

Sau khi lễ tổ xong, cỗ soạn dành để kính các cụ trùm, còn

lý dịch chức sắc tư văn không được dự những cỗ ấy mà chỉ

được dự những mâm xôi gà oản quả do các xóm mang ra.

Trong bài văn tế tổ cũng như trong cuộc sống đời thường

cả làng phải kiêng tên húy của cụ tổ nghề, không ai được

nhắc đến chữ “truyền”. Họ dặn dò nhau học theo nghề cũ

chứ khồng dám truyền nghề. Họ chỉ giành danh hiệu cao

quý “thầy” cho vị tổ nghề, còn đổi với nghệ nhân dù xuất

sắc đến đâu, khi dạy bảo cho con cháu hay làng xóm không

ai coi đó là thầy cả.

Nghề nghiệp không chỉ thể hiện trong dịp giỗ tổ, trong

tình cảm đối với tổ nghề mà nó còn ăn sâu vào trong nếp

nghĩ, trong sinh hoạt của người Đại Bái. Con trai làng lấy

vợ được của hôi môn là một cái búa và một chiếc đe. Ngày

rước dâu, đi sau cụ già cầm hương là một ông già cầm búa

và một bà già cầm đe cùng với một thiếu nữ vác đôi chiếu

73