Page 74 - Nghề Thủ Công Truyền Thống Việt Nam

gần Lãng Ngâm thuộc di chỉ văn hỏa Đông Sơn có niên

đại cuối thế kỷ 3 đầu thế kỷ 2 trước Công Nguyên. Đại Bái

nổi tiếng là một trung tâm đồng, nhưng là gò chứ không

phải đúc đồng, về hành trạng của Nguyễn Công Truyền có

nhiều thuyết khác nhau. Căn cứ theo thần phả và sác phong

ông sinh năm 989 mất năm 1069, con ông bà Nguyễn Công

Tiến. Năm lên 6 tuổi ông đã theo cha mẹ vào sống ở Thanh

Hóa. Lớn lên nhập quân ngũ, 25 tuổi làm quan Đô úy dưới

triều Lý, được phong chức Điện tiền tướng quân. Năm

1048 vì cha mất ông xin từ quan về Thanh Hóa lo việc

tang, rồi đưa mẹ về quê và từ đó tìm tòi sáng tạo ra nghề

gò đồng.

Theo “Bắc Ninh toàn tỉnh địa dư chí” Nguyễn Công

Truyền lại làm quan Hiệu úy đời Lê. Thời Hồng Đức, ông

đi theo đoàn sứ bộ sang Trung Quốc trở về được phong

chức Phấn lực tướng quân. Thời gian đi sứ ông đã quan

sát và tìm hiểu về nghề đồng, để rồi trở về sáng chế ra

một nghề mới là gò đồng. Dân làng Đại Bái tôn ông làm

tổ nghề và dựng đình thờ ông. Hiện ở quê hương vẫn còn

lăng mộ ông. Dân làng Đại Bái đi làm ăn mọi nơi và ở đâu

họ cũng dựng đền thờ vọng tổ nghề, như ở Đại Bái huyện

Đông Sơn, Thanh Hóa, Đại Bái (H uế)...

Gần đây chúng tôi mới phát hiện được một tờ trát của

Tổng đốc Ninh Thái, trao cho phó cà Nguyễn Văn Thạc

cầm đầu một toán thợ gò đồng xã Đại Bái huyện Gia Bình,

gồm 23 người với đầy đủ đồ nghề vào kinh đô Huế để phục

vụ vào ngày mùng 4 tháng 2 niên hiệu Đồng Khánh thứ

78