Page 196 - Một Số Phong Tục Tập Quán

côrn mềm và dẻo hơn. Lúa trước khi đổ vào côl
giã, thóc nếp được rang nóng trong cái chcho-
năng đây (một loại nồi đất nung dáng từa tựa
như cái nồi đồng ở ngoài Bắc). Mỗi lần đổ lúa vào

rang trong chcho-năng đây người ta chỉ đổ chừng
một bát con. Chò khi lúa nổ lép bép - tức là lúa
đã chín thì đổ vào côi giã. Và cứ thế, lúa được giã
từng bát một. Khi giã xong, lúc này thóc đã
thành cô'm, người ta đổ ra một cái thúng để kề
bên. Vỏ trấu lúc này biến mất lẫn vào trong cám.
Chờ khi thúng cốm đã đầy, người ta đem sảy để
tách cô"m ra khỏi cám. Người sảy cô"m hai tay cầm
nhẹ vào cạp cành-cho-reng (mẹt). Dưới tay người,
cô"m và cám cùng bay lên. Cô"m nặng hơn không
bay đưỢc cao, khi rơi cứ lui dần về mé cuối cành-
cho-reng, còn cám nhẹ hơn thì bay ra mé đầu
cành-cho-reng rồi rơi xuông đất. Loại cám lấy
trong côi giã cô"m thường có nhiều trấu nát, khi

lấy cho heo ăn phải trộn thêm cám gạo, nếu quên
thì nồi cám lợn lỏn chỏn không sao nhuyễn được.
Cô"m mói giã, hương bôc lên thơm lựng. Người
Khmer phân biệt rất rõ hai loại cô"m: cô"m lúa mói
với cô'm lúa cũ. Cô"m lúa mói có màu xanh ngọc,
thơm lâu và sâu lắng như đọng hương đất, hương
trời, còn côm lúa cũ có màu trắng đục cũng thơm
nhưng không còn giữ được mùi hương thanh quý.
Có người làm giả cô"m mới, khi giã cô"m, lấy lá tre
hoặc lá dứa (một loại dứa lá có mùi thơm, không

195